Interes prawny stowarzyszenia musi wynikać z przepisu prawa

Warunkiem koniecznym dla przyznania zdolności sądowej organizacji społecznej nieposiadającej osobowości prawnej jest prowadzenie przez tą organizację takiej działalności statutowej, która dotyczy spraw w zakresie interesów prawnych innych osób. Nie można utożsamiać interesu prawnego strony z takimi celami stowarzyszenia wymienionymi w regulaminie, jak udzielanie pomocy, uświadamianie, informowanie oraz wspieranie. Interes prawny strony musi, bowiem wynikać z konkretnego przepisu prawa materialnego orzekł NSA w wyroku z 17 października.

Stowarzyszenie złożyło wniosek o dopuszczenie do udziału w sprawie dotyczącej stwierdzenia nieważności decyzji. Stowarzyszenie załączyło do akt sprawy swój regulamin oraz informację, że zostało ono wpisane do właściwej ewidencji stowarzyszeń. WSA jednak nie dopuścił stowarzyszenia do udziału w sprawie. W uzasadnieniu wskazał, iż zgodnie z regulaminem stowarzyszenia, jego celem jest uświadamianie obywatelom znaczenia ustaw i innych aktów prawnych w życiu codziennym. WSA ocenił, że zakres czynności wykazany w regulaminie obejmuje zakres działania pełnomocnika profesjonalisty - adwokata, czy radcy prawnego i do tego sprowadzałby się udział stowarzyszenia w sprawie. Tymczasem zdaniem sądu wykonywanie powyższych zawodów wiąże się z uzyskaniem odpowiednich uprawnień, a udział tego typu pełnomocników podlega wyraźnie do nich adresowanym przepisom procedury. Dopuszczenie do udziału w sprawie, stowarzyszenia z tak zakreślonymi celami, de facto omijałoby rygory, jakim poddani są profesjonalni pełnomocnicy procesowi.

NSA rozpatrując skargę wyjaśnił, iż warunkiem koniecznym dla przyznania zdolność sądowej organizacji społecznej nieposiadającej osobowości prawnej jest prowadzenie przez tą organizację takiej działalności statutowej (regulaminowej), która dotyczy spraw w zakresie interesów prawnych innych osób. Na powyższe kryterium wprost wskazuje art. 25 § 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Nie można, wbrew odmiennym wywodom stowarzyszenia, utożsamiać interesu prawnego strony, o jakim mowa w art. 25 § 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) z takimi celami stowarzyszenia wymienionymi w przedmiotowym regulaminie, jak "udzielanie pomocy", "uświadamianie", "informowanie" oraz "wspieranie". Interes prawny strony musi, bowiem wynikać z konkretnego przepisu prawa materialnego, a wymienione w regulaminie cele wnoszącego zażalenie stowarzyszenia do żadnej skonkretyzowanej normy prawa materialnego nie nawiązują. Twierdzenia, zatem przedstawiciela stowarzyszenia odnoszące się do istnienia w sprawie interesów prawnych innych osób zgodnych ze statutową (regulaminową) działalnością stowarzyszenia należało uznać za pozostające w oderwaniu od samego pojęcia "interesu prawnego".

NSA uznał, iż stowarzyszenie w swym regulaminie nie przewiduje działalności, która dotyczyłaby interesów prawnych innych osób, a tym samym nie jest organizacją, o jakiej mowa w art. 25 § 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Na podstawie: Postanowienie NSA z 17 października 2012 r., sygn. akt II OZ 864/12, prawomocne