Ustawa zmieniająca m.in. ustawę Prawo wodne (druk sejmowy numer 2667) ma na celu implementację do polskiego prawa dyrektywy 2006/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lutego 2006 r. dotyczącej zarządzania jakością wody w kąpieliskach i uchylającej dyrektywę 76/160/EWG (Dz. Urz. UE L 64 z 04.03.2006, str. 37). Polska ma poważne opóźnienie w implementacji przepisów europejskich, na co zwróciła już uwagę Komisja Europejska. Planowana nowelizacja nie pozostanie bez wpływu na zadania realizowane przez samorządy gminne.

Nowelizacja wprowadzi definicję pojęcia kąpielisko, przez co rozumie się wyznaczony uchwałą rady gminy, wydzielony i oznakowany fragment wód powierzchniowych, wykorzystywany przez dużą liczbę osób kąpiących się, określoną w uchwale rady gminy w sprawie wykazu kąpielisk, pod warunkiem że w stosunku do tego kąpieliska nie wydano stałego zakazu kąpieli. Jednocześnie z definicji wyłączono baseny pływackie i uzdrowiskowe, zamknięte zbiorniki wodne podlegające oczyszczaniu lub wykorzystywaniu w celach terapeutycznych, sztuczne, zamknięte zbiorniki wodne, oddzielone od wód powierzchniowych i wód podziemnych. Od kąpieliska należy odróżnić miejsce wykorzystywane do kąpieli, które w projektowanych przepisach rozumie się jako wydzielony i oznakowany fragment wód powierzchniowych, niebędący kąpieliskiem i wykorzystywany do kąpieli.

W proponowanych przepisach przewiduje się dodanie przepisu upoważniającego radę gminy do określenia, w drodze uchwały, wykazu kąpielisk na terenie gminy lub na polskich obszarach morskich przyległych do danej gminy. Rada będzie zobowiązana wydawać uchwały corocznie, najpóźniej do dnia 31 maja. Jednocześnie w tej uchwale rada określi okres sezonu kąpielowego zawierający się między 15 czerwca a 30 września.

Procedura przyjęcia uchwały określającej wykaz kąpielisk w gminie jest sformalizowana i określona w projekcie ustawy zmieniającej. Organizator kąpieliska (czyli osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, która podjęła się zorganizowania kąpieliska lub miejsca wykorzystywanego do kąpieli oraz uzyskała na to zgodę właściciela wody i przyległego gruntu lub która prowadzi kąpielisko lub miejsce wykorzystywane do kąpieli) do 31 grudnia roku poprzedzającego sezon kąpielowy, w którym kąpielisko ma być otwarte, musi przekazać wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) wniosek o umieszczenie w wykazie kąpielisk wydzielonego fragmentu wód powierzchniowych, na których planuje utworzyć kąpielisko. Treść wniosku jest również określona w przepisach. Jeżeli dokumentacja będzie niepełna, wówczas organ wykonawczy gminy wezwie do jej uzupełnienia w terminie 7 dni. Po rozpatrzeniu wniosków organizatorów kąpielisk, wójt (burmistrz, prezydent miasta) sporządzi projekt uchwały obejmujący wykaz planowanych kąpielisk oraz wydzielonych fragmentów wód powierzchniowych, na których planuje utworzyć kąpieliska, dla których będzie organizatorem.

Kolejny etap procedury uchwałodawczej to umożliwienie udziału społeczeństwa w tworzeniu lokalnych przepisów oraz opiniowanie przez organy wyspecjalizowane. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) zobowiązany będzie podać do publicznej wiadomości, w sposób zwyczajowo przyjęty, projekt uchwały, określając jednocześnie formę, miejsce i termin składania uwag oraz propozycji zmian do tego projektu uchwały, jednak nie krótszy niż 21 dni od dnia ogłoszenia. Następnie organ wykonawczy gminy rozpatrzy wniesione uwagi oraz propozycje w terminie nie dłuższym, niż 14 dni od dnia upływu terminu ich składania. Projekt uchwały wraz z załączonymi wnioskami organizatorów kąpielisk wójt (burmistrz, prezydent miasta), w terminie najpóźniej do dnia 15 kwietnia, przekazuje do zaopiniowania właściwym organom: dyrektorowi regionalnego zarządu gospodarki wodnej, wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska i państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu, a w przypadku kąpielisk położonych na polskich obszarach morskich, również właściwemu terytorialnie dyrektorowi urzędu morskiego. Te organy, w terminie 14 dni, wydają opinie do przekazanego projektu. Brak opinii w tym terminie uznaje się za akceptację przesłanego projektu.

Zadaniem organu wykonawczego gminy będzie prowadzenie i aktualizowanie ewidencji kąpielisk. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) będzie przechowywał dokumentację stanowiącą podstawę wpisu do ewidencji kąpielisk przez okres pięciu lat od dnia dokonania danego wpisu. Aktualizacja lub wpis kąpieliska do ewidencji powinno nastąpić w terminie 14 dni od dnia podjęcia corocznej uchwały rady gminy. W ewidencji kąpielisk gromadzone będą w szczególności dane zawarte w dokumentacji, będącej wnioskiem o umieszczenie w wykazie kąpielisk, kod i nazwa gminy zgodna z Nomenklaturą Jednostek Terytorialnych dla Celów Statystycznych, oraz opis granic kąpieliska za pomocą współrzędnych geograficznych w układzie WG884, na obowiązującym podkładzie map topograficznych lub ortfotomap z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. W ewidencji wójt (burmistrz, prezydent miasta) umieści również informacje, przekazane mu przez państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, dotyczące oceny jakości wody w kąpielisku i miejscu wykorzystywanym do kąpieli, klasyfikacji wody w kąpielisku oraz zakazu kąpieli. Prowadzenie przez gminę ewidencji kąpielisk ma być zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej. Na organizatorach kąpielisk ciążył będzie obowiązek niezwłocznego zgłoszenia zmiany danych gromadzonych w ewidencji kąpielisk. Na wniosek właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego lub organów właściwych w sprawach gospodarowania wodami organ prowadzący ewidencję będzie musiał przekazywać informacje w niej zawarte nieodpłatnie. Szczegółowy zakres danych i informacji objętych ewidencją kąpielisk, wzór ewidencji kąpielisk oraz sposób oznakowania kąpieliska i miejsca wykorzystywanego do kąpieli będzie określony w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy.

Zgodnie z zapisami zawartymi w projekcie nowelizacji, ustawa zmieniająca ma wejść w życie 1 stycznia 20011 r., przy czym niektóre przepisy będą obowiązywały od 1 lipca 2010 r. i od 1 stycznia 2013 r.

Projektodawcy w uzasadnieniu projektu m. in. wskazują na potrzebę określenia podmiotu, który odpowiadałby za wyznaczenie miejsc wykorzystywanych do kąpieli traktowanych jako kąpieliska, oraz uznali, że niezbędne jest wyznaczenie podmiotu odpowiedzialnego za podejmowanie wszelkich działań organizacyjnych, w tym badanie wody, informowanie użytkowników o jej jakości, utrzymywanie kontaktów ze wszystkimi organami odpowiedzialnymi za zarządzanie wodami, na których zlokalizowane jest kąpielisko, oraz podmiotu odpowiedzialnego za sporządzanie profilu wody w kąpielisku.

Oceniając proponowaną nowelizację Prawa wodnego pozytywnie można odnieść się do zamierzeń uregulowania stanu prawnego kąpielisk. Zwiększenie bezpieczeństwa osób korzystających z wód z pewnością jest ważnym i pożądanym celem. Jednak do projektu zmian zgłosić można również wiele poważnych zastrzeżeń.

Trudno znaleźć uzasadnienie dla konieczności ustalania wykazu kąpielisk w drodze corocznej uchwały rady gminy. Zdecydowanie bardziej odpowiednim organem jest w tej sytuacji organ wykonawczy, który na bieżąco może zarządzać takim wykazem, tym bardziej, że ma on prowadzić i aktualizować ewidencję kąpielisk. Z kolei przepis upoważniający rady gmin do określenia wykazów kąpielisk jest sformułowany w sposób, który może budzić wątpliwości. Wymagana treść tej uchwały wynika nie tylko z przepisu upoważniającego, ale jest rozproszona także po innych przepisach (w tym zawierających definicje pojęć kąpielisko i sezon kąpielowy). Biorąc pod uwagę fakt, że określenie miejsc o statusie kąpieliska niesie za sobą pewne obowiązki nałożone zarówno na organy administracji publicznej, jak i na podmioty pozostające poza strukturą administracji, można uznać taką uchwałę za akt prawa miejscowego. Wówczas po jego podjęciu niezbędne jest ogłoszenie w wojewódzkim dzienniku urzędowym, a wejście w życie takiej uchwały nastąpi po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w tym publikatorze. Doliczając do tego czas, który organ nadzoru ma na kontrolę zgodności z prawem gminnych aktów prawnych, daje to ogromne prawdopodobieństwo, że uchwała nie wejdzie w życie przed 15 czerwca, czyli przed najwcześniejszym możliwym dniem rozpoczęcia sezony kąpielowego. Ponadto wątpliwości budzi ścisłe określenie procedury uchwałodawczej. Nie ma jednego aktu prawnego rangi ustawowej, który określa tryb podejmowania uchwał przez organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego. W odniesieniu do niektórych kategorii aktów prawnych ustawodawca wprowadza taki sformalizowany tryb lub dodatkowe warunki np. konieczność zasięgnięcia opinii innego organu (np. miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, regulaminy utrzymania czystości i porządku, uchwały zatwierdzające taryfy za zbiorowe dostarczanie wody i zbiorowe odprowadzanie ścieków, regulaminy wynagradzania nauczycieli itp.), trudno jednak uznać, aby wprowadzanie tak skomplikowanej procedury w przypadku określenia miejsc będących kąpieliskami było w pełni uzasadnione. Przypomnieć bowiem należy, że niedotrzymanie tego trybu będzie istotnym naruszeniem prawa i będzie skutkowało stwierdzeniem nieważności uchwały przez organ nadzoru.

Niejasna jest procedura postępowania organu wykonawczego gminy. Nie jest sprecyzowane jaki charakter ma wezwanie organizatora kąpieliska do uzupełnienia dokumentacji, czy służy od niego odwołanie itp. Brakuje również określenia sposobu postępowania z uwagami i propozycjami do projektu uchwały określającej wykaz kąpielisk – ustawa nie określa np. czy wójt (burmistrz, prezydent miasta) ma obowiązek uwzględnienia uwag i propozycji oraz co z tymi, które uwzględnione nie zostaną.

Niezrozumiałe jest również, dlaczego gminy mają odrębnie ustalać okres sezonu kąpielowego. Czas trwania odpowiedniej pogody, pozwalającej na korzystanie z kąpielisk, w ciągu roku na terenie całej Polski jest podobny i różnicowanie go w zależności od gminy nie ma większego uzasadnienia.

Bartosz Starczewski

Przydatne materiały:

Projekt ustawy
Uzasadnienie projektu
Ocena skutków regulacji projektu
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 ze zm.)


Pisaliśmy o tym również:
Istotna dla gmin zmiana Prawa wodnego
Umieszczenie kąpieliska w wykazie kąpielisk

_____________________________________________________________________________________________________________

Zachęcamy do zapoznania się z książką Mariana Zimmermanna pt. "Pojęcie administracji publicznej a "swobodne uznanie"". Publikacja przedstawia, w ujęciu historycznym i w ujęciu wizji państwa praworządnego, jedno z podstawowych pojęć prawa administracyjnego, jakim jest "swobodne uznanie".
Książka dostępna jest w ofercie internetowej księgarni profinfo.pl