Gmina, mimo że nie może odrzucić spadku, w szczególnych sytuacjach odpowiada za długi spadkodawcy, nawet gdy przekraczają wartość spadku.
Gmina jako spadkobierca konieczny nie może odrzucić spadku. Przyjmuje spadek z dobrodziejstwem inwentarza, czyli odpowiada za długi spadkowe do wartości spadku. Od tej zasady wyjątek przewiduje art. 74 ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz art. 316 k.c. dotyczący zastawu. Umacniają one pozycję wierzyciela hipotecznego i zastawnika. Przepisy te wyłączają możliwość powołania się przez spadkobiercę, Skarb Państwa lub gminę na ograniczenie odpowiedzialności wynikające z przepisów o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Może więc dojść do kolizji między pełną odpowiedzialnością hipoteczną a ograniczoną odpowiedzialnością za długi spadkowe. Kolizję tę ustawa o księgach wieczystych i hipotece rozstrzyga na korzyść wierzyciela hipotecznego. Ustanowienie hipoteki na nieruchomości lub zastawu na rzeczy, które nabył Skarb Państwa lub gmina w drodze spadkobrania oznacza, iż ograniczenie odpowiedzialności wynikające z dobrodziejstwa inwentarza nie będzie wywierać skutków prawnych. Gdy nieruchomość obciążona jest hipoteką, zabezpieczającą wierzytelność o wartości większej niż stan czynny spadku, wierzyciel spadkodawcy może zaspokoić się z majątku gminy (Skarbu Państwa), innego niż nieruchomość wchodząca w skład spadku. Podobnie jest z prawem zastawu.
Opracowanie: Anna Dudrewicz
Źródło: Gazeta Prawna, 31 sierpnia 2010 r.