We wtorek, 25 marca, rząd przyjął uchwałę przekierowującą środki w ramach KPO z instrumentu Zielonej Transformacji Miast na nowy Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności (FBiO), który ma na celu wzmocnienie zdolności obronnych i bezpieczeństwa Polski. Z tego źródła mają być finansowane inwestycje w zakresie modernizacji przemysłu obronnego, rozbudowy infrastruktury strategicznej oraz rozwoju innowacyjnych technologii obronnych. Beneficjentami FBiO będą mogły być m.in.: jednostki samorządu terytorialnego, przedsiębiorstwa (w tym spółki Skarbu Państwa) oraz jednostki naukowe i konsorcja tych podmiotów. Przeczytaj więcej:  Na Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności trafią środki z KPO

Samorządowcy krytykują sposób utworzenia funduszu

Samorządowcy ze Związku Miast Polskich, Unia Metropolii Polskich i Unia Miasteczek Polskich we wspólnym stanowisku wskazują, że instrument preferencyjnych pożyczek, będący częścią Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności, cieszy się coraz większą popularnością wśród miast z uwagi na znacznie korzystniejsze warunki finansowe niż kredyty czy emisje obligacji. Krytycznie oceniają sposób komunikacji tej sprawy. Wskazują, że o planie pozbawienia funduszy przysługujących samorządom dowiedzieli się z mediów. Nie odbyły się konsultacje ze stroną samorządową ani w ramach Komitetu Monitorującego KPO, ani w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu.

- Podkreślamy, iż już na etapie konstruowania polskiego KPO apelowaliśmy do poprzedniego rządu, a następnie w czasie rewizji tego dokumentu do obecnego rządu, aby samorządy były beneficjentami dotacji w ramach „Zielonej Transformacji Miast”, a nie jedynie pożyczek. Ciężar spłaty zobowiązań według naszej propozycji miałby przejąć budżet państwa, co byłoby w pełni dopuszczalne i zgodne z założeniami instrumentu NextGenerationEU. Niestety, nie było akceptacji na takie wsparcie dla miast w procesie transformacji energetycznej, zazieleniania miast czy adaptacji do zmian klimatu – podkreślili samorządowcy. Zaznaczyli, że polski KPO jest  programem dalece scentralizowanym i sprzecznym z zasadą pomocniczości, w którym państwo i jego jednostki mają możliwość korzystania z bezzwrotnych dotacji, a samorządy w większości z pożyczek.

Postulaty samorządowców

Trzy korporacje samorządowe zrzeszające polskie miasta, aby móc pozytywnie zaopiniować zmiany w ramach KPO, wnioskują o:

  • pilne spotkanie z minister;
  • uzgodnienie rozwiązań równoważnych, które zabezpieczą fundusze dla miast;
  • zamianę pożyczek z „Zielonej Transformacji Miast” na bezzwrotne dotacje lub znaczące podwyższenie poziomu umorzenia pożyczek;
  • przeznaczenie części niewykorzystanych pieniędzy dotacyjnych na zieloną transformację miast, rozwój OZE, termomodernizację budynków użyteczności publicznej, zwłaszcza przedszkoli i szkół;
  • przeznaczenie części niewykorzystanych środków z polityki spójności na dostępne budownictwo mieszkaniowe, co jest szczególnie ważne, gdy liczne wnioski polskich miast i gmin nie mogą liczyć na środki z Funduszu Dopłat BGK.