Faktyczne wyłączenie użytkowania nie może nastąpić przed wydaniem decyzji

W sytuacji faktycznego dokonania wyłączenia użytków rolnych z produkcji rolniczej, nie jest dopuszczalne późniejsze wydanie na wniosek inwestora, decyzji zezwalającej na przedmiotowe wyłączenie orzekł WSA w Białymstoku.

Spółka wystąpiła do starosty o zezwolenie na wyłączenie z produkcji rolnej użytków rolnych. Zmiana sposobu użytkowania działek rolnych, wynikała z wcześniejszej decyzji wójta gminy, ustalającej lokalizację inwestycji celu publicznego w postaci budowy napowietrznej linii elektroenergetycznej. Starosta zezwolił wnioskodawcy na wyłączenie, ustalił wysokość należności z tego tytułu, wysokość opłaty rocznej oraz nadał decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.

Od decyzji odwołali się wszyscy właściciele działek, które obejmował wniosek. Zdaniem skarżących rozstrzygnięcie o wyłączeniu gruntów z produkcji rolniczej wydano na podstawie nieostatecznej decyzji lokalizacyjnej i nierzetelnie sporządzonego operatu szacunkowego.

WSA przypomniał, iż zgodnie z treścią art. 11 ust. 1 ustawy z 03 lutego1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266 z późn. zm.) wyłączenie z produkcji określonych rodzajów użytków rolnych oraz gruntów leśnych, przeznaczonych na cele nierolnicze i nieleśne - może nastąpić po wydaniu decyzji zezwalających na takie wyłączenie. Zatem faktyczne wyłączenie gruntów z użytkowania rolniczego, wcześniejsze niż ostateczna decyzja zezwalająca na takie działanie, narusza ustawę o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Złożenie przez inwestora wniosku o zezwolenie na wyłączenie gruntów z produkcji rolnej obliguje organ w pierwszej kolejności do zbadania, czy będący przedmiotem wniosku grunt kwalifikuje się do takiego wyłączenia, czy też warunku tego nie spełnia. WSA zgodził się, iż w sprawie czynność taka została przeprowadzona.

Dodatkowo rolą organu jest ustalenie, kiedy nastąpi faktyczne wyłączenie gruntów rolnych z produkcji rolnej, według jakich cen ustalić należy należność pieniężną oraz jaka niezbędna powierzchnia gruntów wymagana jest do wyłączenia. Zatem obowiązkiem organu jest także zbadanie czy inwestor bez uzyskania zezwolenia faktycznie nie dokonał przedmiotowej zmiany, co czyniłoby niedopuszczalnym pozytywne załatwienie wniosku. Tego w opinii WSA w postępowaniu administracyjnym nie wyjaśniono. Sąd podkreślił, iż treść art. 11 ust. 1 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych jednoznacznie wskazuje, że w sytuacji faktycznego dokonania wyłączenia użytków rolnych z produkcji rolniczej, nie jest dopuszczalne późniejsze wydanie na podstawie tego przepisu, na wniosek inwestora, decyzji zezwalającej na przedmiotowe wyłączenie. Wyłączenie z produkcji jest czynnością faktyczną, która w świetle przepisu art. 11 ust. 1 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych nastąpić może tylko po wydaniu decyzji zezwalającej na takie wyłączenie i w jej następstwie. W przeciwnym wypadku wyłączenie z produkcji narusza przepisy wskazanej ustawy. Podkreślenia wymaga, że ustawodawca określając w art. 3 istotę regulacji ustawy z 03 lutego1995 r., w stosunku do gruntów rolnych jako pierwszy cel wskazał "ograniczenie przeznaczenia tych gruntów na cele nierolne i nieleśne".

Dlatego, aby uniknąć samowolnych zmian, nałożył w art. 11 ust. 1 obowiązek uzyskania zgody właściwego organu na długotrwałą zmianę sposobu użytkowania. Odstępstwo od wymogu wcześniejszego uzyskania zgody zawarł w art. 11 ust. 3 wskazując, że po dniu faktycznego wyłączenia gruntów z produkcji mogą być wydane wyłącznie decyzje dotyczące okresowego wyłączania gruntów, związanego z podjęciem natychmiastowych działań interwencyjnych wynikających z klęsk żywiołowych lub wypadków losowych. Uzasadnienie odstępstwa stanowi czasokres wyłączenia oraz sytuacje szczególne uzasadniające konieczność działań faktycznych. Tego wyjątku nie można interpretować rozszerzająco, o czym świadczy konstrukcja całego art. 11 ustawy oraz jej idea. Gdyby ustawodawca dopuszczał inne wyjątki, zawarłby to w regulacji prawnej. Także wykładania celowościowa nie pozwala na rozszerzenie katalogu sytuacji umożliwiających samowolne, faktyczne wyłączenie gruntów z rolniczego użytkowania z możliwością uzyskania post factum decyzji zezwalającej – podkreślił WSA w Białymstoku.

Na podstawie: Wyrok WSA w Białymstoku z 25 września 2012 r., sygn. akt II SA/Bk 254/12, nieprawomocny