Egzaminy państwowe dla osób ubiegających się o uzyskanie uprawnienia do kierowania motorowerem lub pojazdem silnikowym - czyli w uproszczeniu egzaminy na prawo jazdy na motorowery, motocykle lub samochody - powinny odbywać się w miejscowościach, które posiadają odpowiednie układy komunikacyjne zawierające ronda, duże skrzyżowania, drogi wielopasowe, odpowiednio duże obciążenie ulic ruchem itp. Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy z 2011 r. o kierujących pojazdami, egzaminy muszą się odbywać w ściśle określonych miastach - wojewódzkich lub w zależności od potrzeb także w mieście na prawach powiatu albo w mieście, w którym do dnia 31 grudnia 1998 r. funkcjonował wojewódzki ośrodek ruchu drogowego.

Niedopuszczalne jest przeprowadzenie egzaminu w innej miejscowości. Takie ograniczenie może powodować zmniejszenie dostępu do egzaminów (mniejsza ilość ośrodków, trudniejszy dostęp dla osób z dalej położonych miejscowości), a co za tym idzie - także dostępu do nabycia uprawnienia jakim jest prawo jazdy.


Odpowiedzią na to miał być poselski projekt nowelizacji ustawy (warto wspomnieć, iż w uzasadnieniu do projektu posłowie napisali m. in. że "Proponowany projekt ustawy doprowadzi do zmniejszenia korków i natłoku samochodów szkół jazdy na ulicach miast, w których istnieją obecnie ośrodki WORD. [...] Proponowane zmiany [...] zbliżają administrację mieszkańcom i zdecydowanie ułatwiają dostęp do uzyskania prawa jazdy".). W pierwotnym kształcie zakładał on, iż egzaminy w zakresie kategorii A i B będą mogły odbywać się także w miastach nie posiadających praw powiatu, w których organem wykonawczym jest prezydent miasta. Na skutek prac parlamentarnych, a zwłaszcza poprawki zaproponowanej przez Senat, ostateczna regulacja przyjęła inną treść: egzamin państwowy w zakresie prawa jazdy kategorii AM, A1, A2, A, B1 lub B może być także przeprowadzany w mieście wskazanym przez sejmik województwa na wniosek marszałka województwa, które nie spełnia warunków opisanych w poprzednim akapicie. Przepis ten obowiązuje od 8 lipca 2013 r.

Czy daje to szanse na zwiększenie ilości miejscowości, w których będą odbywały się egzaminy?

Taka zmiana oznacza, że od uznania władz województwa będzie zależało czy i gdzie będzie możliwe przeprowadzanie egzaminu w kategoriach:
AM:
a) motorower,
b) czterokołowiec lekki;
A1:
a) motocykl o pojemności skokowej silnika nieprzekraczającej 125 cm3, mocy nieprzekraczającej 11 kW i stosunku mocy do masy własnej nieprzekraczającym 0,1 kW/kg,
b) motocykl trójkołowy o mocy nieprzekraczającej 15 kW,
c) pojazdy określone dla prawa jazdy kategorii AM;
3) A2:
a) motocykl o mocy nieprzekraczającej 35 kW i stosunku mocy do masy własnej nieprzekraczającym 0,2 kW/kg, przy czym nie może on powstać w wyniku wprowadzenia zmian w pojeździe o mocy przekraczającej dwukrotność mocy tego motocykla,
b) motocykl trójkołow o mocy nieprzekraczającej 15 kW,
c) pojazdy określone dla prawa jazdy kategorii AM;
4) A:
a) motocykl,
b) pojazdy określone dla prawa jazdy kategorii AM;
5) B1:
a) czterokołowiec,
b) pojazdy określone dla prawa jazdy kategorii AM;
6) B:
a) pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, z wyjątkiem autobusu i motocykla,
b) zespół pojazdów złożony z pojazdu, o którym mowa w lit. a, oraz z przyczepy lekkiej,
c) zespół pojazdów złożony z pojazdu, o którym mowa w lit. a, oraz z przyczepy innej niż lekka, o ile łączna dopuszczalna masa całkowita zespołu tych pojazdów nie przekracza 4 250 kg, (jeżeli dopuszczalna masa całkowita przekracza 3,5 t, konieczne jest potwierdzenie tego wpisem do prawa jazdy),
d) pojazdy określone dla prawa jazdy kategorii AM.

Pozostałe kategorie uprawnień do kierowania nie zostały objęte zmianą.



@page_break@

Znowelizowana ustawa uprawnia sejmik województwa do wskazania nowych miejscowości, w których będą mogły odbywać się egzaminy, przy czym nie wskazuje jakie mają być kryteria wyboru tych miejscowości. Można się jednak spodziewać, że wskazane mogą być wyłącznie takie miasta, w których będzie możliwe przeprowadzenie egzaminu zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach dotyczących tych egzaminów.
 

Jedynym możliwym sposobem działania sejmiku jest w tym przypadku uchwała. Znowelizowana ustawa wskazuje również, że uchwała ta może być podjęta wyłącznie na wniosek marszałka województwa. Jest to uzasadnione rozwiązanie, gdyż marszałek jest przewodniczącym zarządu województwa, czyli organu wykonawczego samorządu województwa, który odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie i wykonywanie zadań przez samorząd. W konsekwencji bez wniosku marszałka nie jest możliwe dokonanie opisywanych zmian. Gdyby jednak - np. na skutek różnicy zdań między marszałkiem a radnymi - sejmik uchwalił odpowiednią uchwałę (np. wniesioną przez radnych), powinna ona podlegać stwierdzeniu nieważności przez wojewodę jako sprzeczna z prawem.
 

Czy zatem obywatele mogą liczyć na większą ilość ośrodków egzaminacyjnych? Nie wydaje się, aby województwa szybko i masowo skorzystały z nowych uprawnień. Najważniejszym powodem są koszty, które musiałyby zostać poniesione przez wojewódzkie ośrodki ruchu drogowego przeprowadzające egzaminy. Ustanowienie nowego ośrodka egzaminacyjnego wymaga bowiem stworzenia i utrzymywania odpowiednich warunków lokalowych do obsługi administracyjnej ośrodka (w tym zaplecze socjalne), jak i do przeprowadzania egzaminów teoretycznych (w tym sprzęt informatyczny i oprogramowanie), a także do prowadzenia egzaminów praktycznych (plac manewrowy) i obsługi technicznej (utrzymanie pojazdów). Województwa wskazują jednocześnie na zmniejszającą się ilość osób ubiegających się o prawo jazdy w związku z niżem demograficznym oraz w konsekwencji na spadające wpływy środków finansowych do ośrodków ruchu drogowego z tytułu opłat egzaminacyjnych.
 

Podsumowując, potrzeba czasu na ocenę czy wprowadzone zmiany przyniosą jakiekolwiek konsekwencje. Może być bowiem tak, że ustawowe możliwości przyznane władzom województw pozostaną jedynie poselskim dobrym uczynkiem, a nie realną korzyścią dla obywateli.