Obowiązująca od 4 stycznia br ustawa o dodatku osłonowym ma osłodzić podwyżki energii, gazu i żywności. Rząd, zabezpieczając na ten cel 4,7 mld zł założył, że wsparcie obejmie blisko 6,8 mln gospodarstw domowych, czyli prawie połowę wszystkich gospodarstw w naszym kraju. Ale pracownicy pomocy społecznej, na których spadł obowiązek realizacji tego zdania, przewidują, że liczba gospodarstw domowych, które skorzystają z tego programu, zwiększy się. Sprytni obywatele wykorzystują bowiem obowiązujące prawo.

Sprawdź więcej: Odpowiedzi na pytania ze szkolenia "Dodatek osłonowy z OPS" >

Tylko kryterium dochodowe i definicja gospodarstwa domowego

Zgodnie z przepisami dodatek przysługuje gospodarstwu domowemu, którego przeciętne miesięczne dochody nie przekraczają 2100 zł w gospodarstwie jednoosobowym albo 1500 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym. W przypadku jednoosobowego gospodarstwa domowego wysokość dopłaty wynosi 400 zł, w przypadku gospodarstwa 2-3 osobowego 600 zł, a np. sześcioosobowego - 1150 złotych. Można otrzymać jeszcze wyższy dodatek pod warunkiem, że źródłem ogrzewania jest paliwo stałe (np. kocioł na węgiel), zgłoszone do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków - wówczas dla gospodarstwa jednoosobowego wsparcie wynosi 500 zł, a dla wieloosobowego od 750 zł do 1437, 50 zł.

Obowiązuje przy tym zasada, że w przypadku gdy wniosek o wypłatę dodatku dla gospodarstwa domowego wieloosobowego złoży więcej niż jedna osoba, dodatek ten przyznawany będzie wnioskodawcy, który złożył wniosek jako pierwszy. Ponadto jedna osoba może wchodzić w skład tylko jednego gospodarstwa domowego.

Czytaj też: Dodatek osłonowy – nowe wyzwanie dla ośrodków pomocy społecznej >

Przy składaniu wniosku o wypłatę dodatku osłonowego brane pod uwagę jest tylko kryterium dochodowe i definicja gospodarstwa domowego. I właśnie o tę definicję chodzi.

Ustawa o dodatku osłonowym nie zawiera własnej definicji gospodarstwa domowego (jednoosobowego lub wieloosobowego). Odsyła w tym zakresie do ustawy - Prawo ochrony środowiska, które wskazuje, że pod jednym adresem może znajdować się kilka gospodarstw jednoosobowych lub wieloosobowych. Z każdego więc z tych gospodarstw może zostać złożony wniosek o dodatek osłonowy.

Czytaj także: Nie będzie nowelizacji ustawy o dodatku osłonowym, wątpliwości pozostają>>

Rodzina przelicza, co się bardziej opłaca

Eugeniusz Gołembiewski, burmistrz miasta Kowal, wiceprezes Unii Miasteczek Polskich uważa, że istnieje pilna potrzeba zdefiniowania pojęcia „gospodarstwo domowe”. Argumentuje, że obecnie kolejni członkowie kilkuosobowej rodziny mieszkającej w lokalu o niewielkiej powierzchni, tworzą oddzielne gospodarstwa domowe i każda z tych osób pobiera dodatek osłonowy. Po wniosek przychodzi więc i pełnoletni syn, i córka, a nawet osobno żona i mąż. Ci ostatni oświadczają, że choć łączy ich formalny związek, i choć żyją pod jednym dachem, to zapewniają, że faktycznie żyją osobno, bo każde sobie pierze i gotuje.  

- Są różne definicje gospodarstwa domowego, natomiast ustawa o pomocy społecznej pozwala na szerokie rozumienie osób uprawnionych do wsparcia. W jednym mieszkaniu komunalnym o wielkości trzydziestu kilku metrów kwadratowych może mieszkać mąż i żona w separacji oraz dorosłe dzieci. W świetle prawa każda z nich może udowadniać, że prowadzi odrębne gospodarstwo domowe i każdej z nich jest należne świadczenie. I nie chodzi także o dodatek osłonowy, ale i inne świadczenia socjalne – mówi Eugeniusz Gołembiewski. Uważa więc, że dodatek osłonowy powinien dotyczyć jednego mieszkania, a nie kilku mieszkających w nim osób.  

- Z punktu widzenia interesu publicznego nie widzę powodu, aby pieniądze publiczne pochodzące z podatków były tak niesprawiedliwie rozdawane. Nie rozumiem, jak można z ogrzewania tej samej powierzchni otrzymywać kilka dodatków osłonowych – mówi burmistrz Gołembiewski.

WZORY DOKUMENTÓW:

 

 

Zweryfikować? Jak, kiedy i z kim

Ustawodawca zastrzegł w ustawie, że poprawność wypełnienia wniosków będzie weryfikowana przez pracowników gmin. Urzędnicy mają weryfikować skład gospodarstw domowych gminy w bazie Pesel, poprzez usługę CSIZS Emp@tia, aby w ten sposób ustalić, czy dana osoba nie występuje w składzie innego gospodarstwa. Nadto złożenie nieprawdziwego oświadczenia we wniosku jest zagrożone sankcjami karnymi. Ale Eugeniusz Gołembiewski pyta: - Czy jest jakaś osoba w Polsce, która została skazana za złożenie deklaracji śmieciowej niezgodnie ze stanem faktycznym? Ja przynajmniej o takiej sytuacji nie słyszałem.

Pracownicy społeczni mówią zaś, że obecnie to nie dodatek osłonowy jest już największym problem, ale obsługa świadczeń realizowanych na rzecz uchodźców z Ukrainy. I skoro państwo zdecydowało się „rozdać” pieniądze obywatelom, bez żadnego trybu administracyjnego, to oni te wnioski przyjmują i świadczenia wypłacają.

- Przy takim natłoku zadań, jakie mamy teraz, nie jesteśmy w stanie weryfikować tych wniosków. Odsyłamy do uzupełnienia jedynie te, które zawierają braki formalne – mówi pracownicy ośrodków pomocy społecznej.

Odpowiedzi na pytania eksperta LEX:

 

Na zmianę definicji już za późno

Jolanta Zarębska, dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Grudziądzu, choć ocenia, że ustawa to bubel prawny uważa, że na zmianę przepisów jest już za późno, ze względu na stopień realizacji tego zdania.

- Szacujemy, że wpłynie do nas około 10 tys. wniosków. Do tej pory przyjęliśmy 7180 wniosków, rozpoznaliśmy około 4 tysięcy. Zmiana reguł byłaby teraz niesprawiedliwa. Na to już jest za późno – wskazuje.

Z informacji przekazanej przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska wynika, że tylko do 31 stycznia złożono wnioski na kwotę 1 mld 88 mln złotych. Gospodarstwa domowe, które nie złożyły jeszcze wniosku, mogą to zrobić do 31 października 2022 r. Wypłata dodatku zostanie zrealizowana do 2 grudnia 2022 roku.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.