Jesteśmy zakładem budżetowym jednostki samorządu terytorialnego. Czas pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach urzędniczych zgodnie z naszym regulaminem pracy jest rozłożony następująco: w poniedziałek w godz. 9-17, od wtorku do piątku w godzinach 7-15 i zgodnie z ustawą o pracownikach samorządowych nie przekracza 40 godzin na tydzień i 8 godzin na dobę (kalendarzową, rozliczeniową?). Pytanie dotyczy właśnie określenia "doba" w celu rozliczenia czasu pracy w oparciu o art. 128 § 3 k.

Czy obowiązuje nas (pracowników samorządowych) ten zapis i czy wobec tego praca w godzinach 7-9 we wtorek nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych doby poniedziałkowej?

Odpowiedź

Przedstawiony rozkład czasu pracy nie jest zgodny z przepisami prawa pracy.

Nie pozwala na to definicja doby pracowniczej zawarta w art. 128 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.; Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p., zgodnie z którą przez dobę należy rozumieć 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Pojęcie doby pracowniczej odnosi się do wszystkich pracowników. Granice doby pracowniczej nie muszą pokrywać się z dobą astronomiczną i mogą przypadać na godziny różnych dni kalendarzowych. Jedynie doba niedzielna i świąteczna zostały wyraźnie sprecyzowane w kodeksie pracy. Przepis art. 1519 § 2 k.p. stanowi, że doba niedzielna lub świąteczna obejmuje 24 kolejne godziny między godzinami 6.00 kalendarzowej niedzieli lub dnia świątecznego a godziną 6.00 następnego dnia kalendarzowego, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina. Doba pracownicza jest ruchoma, a godziny ją wyznaczające mogą być zindywidualizowane dla poszczególnych pracowników. Przy ustalaniu rozkładu czasu pracy istotne jest ustalenie momentu, od którego liczy się początek doby pracowniczej. Kolejne 24 godziny liczy się od momentu rozpoczęcia przez pracownika, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, pracy na danej zmianie. Doba pracownicza kończy się więc z upływem 24 godzin liczonych od rozpoczęcia pracy zgodnie z obowiązującym pracownika rozkładem czasu pracy (art. 128 § 3 pkt 1 k.p.). W ciągu jednego okresu rozliczeniowego granice doby pracowniczej mogą się zmieniać. Pracodawca, planując pracownikowi zmianę godzin rozpoczynania pracy powinien mieć na względzie zakaz planowania pracy w godzinach nadliczbowych, czyli nie ustalać godziny rozpoczynania pracy jeśli nie skończyła się jeszcze doba, w której pracownik ostatnio pozostawał do jego dyspozycji. Jeśli więc w poniedziałek pracownik zaczyna pracę o 9.00, to jego doba pracownicza kończy się o godzinie 9.00 we wtorek. Pracownik nie może więc mieć zaplanowanej pracy we wtorek od godziny 7.00, ponieważ jest to planowanie pracy w godzinach nadliczbowych.

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458)