Sprawa dotyczyła zasadności nałożonego na stronę obowiązku zwrotu na rzecz gminy części opłaty ponoszonej za pobyt w domu pomocy społecznej (DPS) jego matki.


Zdaniem skarżącego dyrektor miejskiego ośrodka pomocy społecznej nie poinformował o współuczestniczeniu przez niego w kosztach utrzymania jego matki DPS. Ponadto nie zawarto z nim również umowy, o której mowa w art. 103 ust. 2 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. 2008, nr 115, poz. 728). W ocenie skarżącego umowa, o której mowa w art. 103 ust. 2 powołanej ustawy musi zostać zawarta przed przyjęciem osoby uprawnionej do domu opieki społecznej. Jasne bowiem jest, iż zobowiązany do ponoszenia w określonym zakresie odpłatności za pobyt osoby bliskiej powinien dokładnie wiedzieć jakie zobowiązania na nim spoczywają. Skarżący podkreślił, iż taka umowa nigdy nie została z nim zawarta, wbrew dyrektywom wiążącym kierownika ośrodka pomocy społecznej. Wobec braku umowy, której zawarcie nakazuje ustawodawca, kierownik ośrodka pomocy społecznej nie może żądać by skarżący ponosił jakiekolwiek koszty pobytu matki w DPS.

WSA przypomniał, iż gminie przysługuje prawo dochodzenia zwrotu wniesionych opłat za pobyt osoby uprawnionej w DOS. Jednak podstawową przesłanką do dochodzenia przez gminę regresu wobec bliskich jest niewywiązywanie się przez nich z obowiązków określonych czy to w drodze decyzji, czy też w drodze umowy. To w decyzji, o której mowa w art. 59 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej lub w drodze umowy, o jakiej mowa w art. 103 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, doznają konkretyzacji powołane przepisy ustawy przez: określenie kwoty opłaty za pobyt w DPS, wskazanie osób zobowiązanych do jej ponoszenia z kręgu podmiotów wskazanych w w/w przepisach, ustalenie przypadających na nich kwot opłaty oraz ewentualne zwolnienie, w całości lub w części z ustalonej opłaty.

WSA podkreślił jednak, iż obowiązek wnoszenia opłaty przez konkretną osobę czy osoby spośród kręgu podmiotów zobowiązanych na mocy ustawy o pomocy społecznej kreuje nie umowa, ale decyzja administracyjna o ustaleniu opłaty za pobyt w DPS przewidziana w art. 59 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. Z samego brzmienia art. 103 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej wynika, że celem takiej umowy nie jest nawiązanie cywilnoprawnego stosunku zobowiązującego do ponoszenia opłat za pobyt w domu pomocy społecznej, ale ustalenie wysokości opłaty "wnoszonej" przez te osoby bez potrzeby wydawania decyzji administracyjnej, uwzględniając ich preferencje, które mogą prowadzić do ustalenia innych zasad odpłatności, niż nastąpiłoby to w drodze decyzji. Zatem obowiązek partycypowania w kosztach utrzymania osoby skierowanej do domu pomocy społecznej powinien zostać określony już w decyzji o skierowaniu do DPS i o ustaleniu opłaty za pobyt. Nawet udokumentowana okoliczność odmowy zawarcia umowy nie może stanowić wyłącznej podstawy do wydania decyzji o obowiązku zwrotu na rzecz gminy części opłaty przez nią ponoszonej przez taką osobę – podkreślił WSA.

Na podstawie:
Wyrok WSA w Warszawie z 7 sierpnia 2013 r., sygn. akt VIII SA/Wa 43/13, nieprawomocny