Jednostka samorządu terytorialnego, związek jednostek samorządu terytorialnego lub związek metropolitalny, z własnej inicjatywy i w zakresie posiadanych środków, może zapewnić pomoc obywatelom Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa, oraz obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu tych działań wojennych przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Tak wynika z art. 12 ust. 4 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (dalej: specustawa). Jak natomiast wynika z art. 12 ust. 5 specustawy zakres pomocy określa w uchwale organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, związku jednostek samorządu terytorialnego lub związku metropolitalnego. Przepis ten wskazuje ponadto, że formy i tryb udzielania pomocy określa właściwy organ wykonawczy danej jednostki lub związku.
Czytaj też: Zasady legalnego pobytu cudzoziemców z Ukrainy według tzw. specustawy >
Rady miast i gmin zaczęły uchwały na podstawie art. 12 ust. 5 specustawy podejmować. Pojawiły się też pierwsze rozstrzygnięcia nadzorcze w sprawie tych uchwał. Najczęściej dotyczą one kwestii, czy uchwała podjęta na podstawie art. 12 ust. 5 specustawy jest aktem prawa miejscowego, czy może tylko aktem kierownictwa wewnętrznego?
Czytaj także: Nie ma PESEL uchodźcy, nie ma świadczenia 40 zł>>
Akt prawa miejscowego
Stanowisko zgodnie z którym uchwałę rady gminy podjętą na podstawie art. 12 ust. 5 specustawy zaliczyć należy do kategorii aktów prawa miejscowego zaprezentował wojewoda śląski w rozstrzygnięciu nadzorczym z 29 kwietnia 2022 r. (nr NPII.4131.1.365.2022). - Uchwała organu stanowiącego miasta w sprawie określenia zakresu ww. pomocy zaliczana jest do kategorii aktów prawa miejscowego, których wejście w życie uzależnione jest od publikacji w dzienniku urzędowym. Przedmiotowa uchwała ma charakter generalny oraz abstrakcyjny. Te wszystkie cechy przemawiają za uznaniem przedmiotowej uchwały za akt prawa miejscowego, której obowiązywanie - w świetle art. 88 Konstytucji RP - zależy od jej ogłoszenia w ww. publikatorze – wskazuje organ nadzoru.
Zaznaczyć w tym miejscu trzeba, że jest to stanowisko odosobnione. Większość organów nadzoru skłania się bowiem ku stanowisku, że podjęta na podstawie art. 12 ust. 5 specustawy uchwała organu stanowiącego JST jest aktem kierownictwa wewnętrznego.
WZORY DOKUMENTÓW:
- Upoważnienie kierownika i pracowników OPS do prowadzenia postępowań w sprawach jednorazowego świadczenia pieniężnego dla Obywateli Ukrainy >
- Wniosek o zmianę zezwolenia na pobyt czasowy i pracę >
- Klauzula informacyjna dla osób zgłaszających możliwość zapewnienia uchodźcom lokalu lub części lokalu mieszkalnego >
- Umowa użyczenia pokoju (w j. ukraińskim) >
To nie są przepisy powszechnie obowiązujące
Takie stanowisko prezentuje m.in. wojewoda lubuski w rozstrzygnięciu nadzorczym z 25 kwietnia 2022 r.(nr NK-I.4131.43.2022.AOlc). - Zgodnie z art. 12 ust. 5 ustawy (…) Zakres pomocy określa w uchwale organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, związku jednostek samorządu terytorialnego lub związku metropolitalnego. (…) Uchwała ta stanowi zatem podstawę do udzielania pomocy przez jednostki samorządu terytorialnego. Przepis ten nie wskazuje, by uchwała ta stanowiła akt prawa miejscowego. Uchwała ta nie zawiera w sobie treści, które wyznaczałyby zewnętrznym adresatom (w stosunku do organów gminy) sposób zachowania się, tzn. nie zawiera nakazów, zakazów lub bezpośrednich uprawnień – czytamy w uzasadnieniu rozstrzygnięcia nadzorczego. W konsekwencji wojewoda lubuski uznał, że uchwala podjęta na podstawie art. 12 ust. 5 specustawy nie należy do tych, których prawidłowe ogłoszenie wymaga publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Podobne stanowisko wojewoda lubuski zawarł w rozstrzygnięciu nadzorczym z dnia 25 kwietnia 2022 r. (nr. NK-I.4131.41.2022.AŁab).
Czytaj też: Pomoc obywatelom Ukrainy z inicjatywy jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków >
Również w ocenie wojewody podlaskiego uchwała w sprawie określenia zakresu pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (art. 12 ust. 5 specustawy) nie zalicza się do aktów prawa miejscowego. W rozstrzygnięciu nadzorczym z 21 kwietnia 2022 r. (nr NK-II.4131.62.2022) wojewoda podlaski stwierdził m.in.: akt prawny podejmowany jest na podstawie art. 12 ust. 5 i art. 98 specustawy o pomocy obywatelom Ukrainy nie ma waloru przepisów powszechnie obowiązujących na obszarze jednostki samorządu terytorialnego, gdyż wyżej wymienione. normy kompetencyjne odnoszą się do określenia zakresu pomocy przez organ jednostki samorządu terytorialnego. Organ nadzoru wskazał, że treścią uchwały są zapisy mające charakter wskazania ogólnych kierunków poprzez ustalenie kategorii spraw, których może dotyczyć wsparcie obywateli Ukrainy, nie zaś nałożenie na jago adresatów obowiązku określonego zachowania się w określonych sytuacjach faktycznych. Wskazana uchwała nie rozstrzyga zatem bezpośrednio o prawach i obowiązkach podmiotów, które charakterystyczne jest aktom prawa miejscowego, lecz zmierza do konkretyzacji sposobów działania gminy, a tym samym do osiągnięcia celów ustawowych w zakresie pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.”
Podobne stanowiska wojewoda podlaski zajął w rozstrzygnięciach nadzorczych z dnia 21 kwietnia 2022 r. (nr NK-II.4131.61.2022) oraz z dnia 26 kwietnia 2022 r. (nr NK-II.4131.65.2022.DM).
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.