Wojewoda w W. zarządzeniem zastępczym z 21 sierpnia 2007 r., działając na podstawie art. 98a ust. 2 ustawy 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta (t.j. z 2010 r., Dz.U. Nr 176, poz. 1191 z późn. zm. , ustawa straciła moc z dniem 1 sierpnia 2011 r., Dz.U z 2011 r., Nr 21, poz. 113 ) oraz art. 4 pkt. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz.U z 2006 r., Nr 216, poz. 1584 z późn. zm.) , stwierdził wygaśnięcie mandatu wójta G. Ta ostatnia ustawa w art. 4 pkt. 6 przewiduje, że osoby pełniące funkcje publiczne, w okresie zajmowania stanowisk lub pełnienia tych funkcji nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności; nie dotyczy to działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, w formie i zakresie gospodarstwa rodzinnego. Uzasadniając Wojewoda podał, że Wójt prowadzi osobiście działalność gospodarczą pod określoną firmą w oparciu o wpis do ewidencji gospodarczej. Z zaświadczenia o dokonaniu wpisu do ewidencji wynika, że działalność ta obejmuje sprzedaż detaliczną żywności i produktów spożywczych na straganach i targowiskach oraz sprzedaż detaliczną bezpośrednią prowadzoną poza siecią sklepową. W ramach tej działalności gospodarstwo wytwarza miód oraz niespożywcze produkty pochodzenia pszczelego takie jak wosk, matki pszczele i inne. Wójt prowadzi własne gospodarstwo o powierzchni 2,3 ha, posiada wyższe wykształcenie, gospodarstwo prowadzi od wielu lat, nie posiada pracowników i wszystkie prace i decyzje z nim związane podejmuje samodzielnie. Oprócz tego działalność Wójta obejmuje sprzedaż miodu oraz innych produktów wytworzonych we własnym gospodarstwie pszczelarskim.

Wojewoda wywiódł, że w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U z 2010 r., Nr 220, poz. 1447 z późn.zm.) wyraźnie wykazano, iż jej zapisy nie znajdują zastosowania wyłącznie względem niektórych tylko procesów gospodarczych w rolnictwie, wobec czego pozostała działalność, taka jak detaliczna sprzedaż własnych produktów rolnych, mimo jej związków z działalnością rolniczą, podlega rygorom ustawy, zaś rolnik jest w tym zakresie przedsiębiorcą. W ocenie organu nadzoru w stanie faktycznym sprawy spełnione zostały przesłanki do wygaśnięcia mandatu wójta, co uzasadnione jest treścią wpisu do ewidencji działalności gospodarczej oraz faktem, iż wójt jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wójt realizując dyspozycję zawartą w art. 26 ust. 2 zdanie drugie ustawy z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza, prezydenta złożył radzie gminy wyjaśnienia przez podjęciem przez nią uchwały o wygaśnięciu mandatu. Analiza tych wyjaśnień oraz przedłożonych przez wójta dokumentów, w tym faktur dokumentujących sprzedaż produktów z pasieki, skutkowała podjęciem uchwały o odmowie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu wójta.@page_break@

Wojewódzki Sąd Administracyjny nie podzielił poglądu organu nadzoru, jakoby sprzedaż produktów pochodzących z gospodarstwa rolnego wójta, czyniła z niego przedsiębiorcę (por.wyrok WSA w Olsztynie z 15 stycznia 2008 r., sygn. akt II S.A./OI 965/07, niepublikowany). Nie zmienia tego fakt, iż osoba wybrana na wójta opłaca podatek dochodowy od osób fizycznych. Ponadto – zauważył WSA – podkreślić należy, że zakaz przewidziany w art. 4 pkt. 6 ustawy o ograniczeniu działalności gospodarczej jest wyjątkiem od zasady wolności gospodarczej, o której mówi art. 22 Konstytucji z 1997 roku . Zgodnie z nim ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Zasadą jest, że norma ograniczająca konstytucyjne gwarantowane wolności nie może być interpretowana rozszerzająco. Standardy w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej wyraźnie wskazują, iż jej zapisy nie znajdują zastosowania wyłącznie względem niektórych tylko procesów gospodarczych w rolnictwie, wobec czego pozostała działalność taka jak detaliczna sprzedaż własnych płodów rolnych, mimo jej związku z działalnością rolniczą, podlega rygorom ustawy, zaś rolnik jest w tym zakresie przedsiębiorcą. Skoro, zatem ustawodawca, przewidując ograniczenia w zakresie aktywności gospodarczej osób pełniących wysokie funkcje publiczne, wyłączył z zakazu prowadzenia tej działalności, w okresie zajmowania stanowiska lub pełnienia funkcji publicznej, działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, w formie i zakresie gospodarstwa rodzinnego, to okoliczność prowadzenia wyłącznie dozwolonej działalności nie wywołuje skutku, o którym mowa w art. 26 ust. 1 pkt. 4 ustawy o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta .

W skardze kasacyjnej od tego wyroku Wojewoda stwierdził, że naruszono przepisy prawa materialnego powołując się na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 czerwca 1999 r. (K. 30/98), wywodząc, że nie można zgodzić się, iż sprzedaż wytworzonych produktów pszczelich na zasadach ogólnych, w drodze współzawodnictwa z innymi podmiotami funkcjonującymi na rynku, mieści się w granicach dopuszczalnej działalności rolniczej, tym samym w świetle art. 26 ust. 1 pkt. 4 ustawy o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza, prezydenta miasta , mandat Wójta wygasł na skutek naruszenia zakazu łączenia funkcji wójta z wykonywaniem funkcji lub prowadzenia działalności gospodarczej. Naczelny Sąd Administracyjny orzeczeniem z 3 lipca 2008 r. (sygn. akt II OSK 557/08, niepublikowany) skargę kasacyjną Wojewody oddalił. NSA stwierdził, że działalność gospodarcza polegająca na handlu wszelkimi artykułami pochodzącymi spoza gospodarstwa rolnego, nie mieści się w wyłączeniu przewidzianym w art. 4 pkt. 6 ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej. Wójt prowadził sprzedaż produktów pszczelich w ramach swojego gospodarstwa pszczelarskiego, co jako działalność pomocnicza, jest również działalnością rolniczą, tak jak główna działalność Wójta. Działalność związana ze sprzedażą produktów pszczelarskich mieści się w ramach działalności rolniczej, jest z nią nierozerwalnie związana i nie przesądza o byciu przedsiębiorcą, nie zmienia tego fakt, iż Wójt opłaca podatek dochodowy od osób fizycznych. Z deklaratoryjnej treści wpisu do ewidencji działalności gospodarczej wynika, że stanowi on tylko podstawę rozpoczęcia działalności gospodarczej w rozumieniu jej legalizacji i nie jest zdarzeniem ani czynnością utożsamianą z faktycznym podjęciem tej działalności. Wobec powyższego oceniając, w jakim zakresie dana osoba prowadzi działalność gospodarczą, traktowaną jako przesłanka naruszenia zakazu przewidzianego w art. 4 pkt. 6 ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej, nie można opierać się jedynie na wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, lecz należy brać pod uwagę dowody, które pozwolą na ustalenie rzeczywistego stanu rzeczy. Skoro Wójt prowadzi działalność wytwórczą w rolnictwie, w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, w formie i zakresie gospodarstwa rodzinnego w rozumieniu ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz.U. Nr 64, poz. 592 z późn. zm.) , to nie było podstaw do stwierdzenia wygaśnięcia jego mandatu, bowiem z samej treści wpisu do ewidencji działalności gospodarczej nie można wyprowadzać uprawnienia do wygaśnięcia mandatu.


Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta. (Dz. U. z 2010 r. Nr 176, poz. 1191 t.j.)
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz.U z 2006 r., Nr 216, poz. 1584 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U z 2010 r., Nr 220, poz. 1447 z późn.zm.)
Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz.U. Nr 64, poz. 592 z późn. zm.)
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z. Nr 78, poz. 483 ze zm.)