Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek poprosił przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej Sylwestra Marciniaka o stanowisko co do możliwości korzystania przez obywateli z kopert przy oddawaniu głosu w lokalu wyborczym. Chodzi o zagwarantowanie zasady tajności głosowania przy wrzucaniu głosu do przezroczystej urny.
RPO: Kiedy urna przezroczysta, koperta zapewniłaby tajność
RPO zaznaczył, że świadomość zagrożeń dla zasady tajności głosowania związanych z wprowadzeniem przezroczystych urn wyborczych miał sam ustawodawca. Odpowiedzią na nie miało być wprowadzenie w art. 52 par. 8 Kodeksu wyborczego możliwości wrzucenia przez wyborcę karty (lub kart) do głosowania do urny wyborczej w kopercie. Na mocy przepisów ustawy z 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych, art. 52 par. 8 został zmieniony. Obecnie nie wskazuje on na możliwość oddania głosu w kopercie na kartę lub karty do głosowania.
Rzecznik zapytał, czy planowane jest zapewnienie kopert w lokalach wyborczych. Jego zdaniem, mogłoby to wpłynąć pozytywnie na realizację prawa obywateli do udziału w tajnym głosowaniu bez rezygnacji z korzystania z przezroczystych urn wyborczych.
Czytaj też: PKW: Każdy wyborca ma prawo prowadzić agitację wyborczą, ale musi uważać >
PKW: Koperty naruszyłby procedurę głosowania, określoną w przepisach
Sylwester Marciniak, przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej odpowiedział, że PKW oraz inne organy wyborcze biorące udział w przygotowaniu i przeprowadzeniu wyborów mogą działać wyłącznie na podstawie i w granicach prawa, a obowiązujące przepisy Kodeksu wyborczego nie przewidują możliwości oddania głosu w kopercie na kartę lub karty do głosowania.
Czytaj w LEX: Gminne obowiązki profrekwencyjne w wyborach parlamentarnych w 2023 r. >
Zgodnie bowiem z Kodeksem wyborczym tajność głosowania zapewnia się w szczególności przez przygotowanie w lokalu wyborczym odpowiedniej liczby łatwo dostępnych miejsc umożliwiających każdemu wyborcy nieskrępowane zapoznanie się z kartą do głosowania oraz jej wypełnienie w sposób niewidoczny dla innych osób (z art. 52 par. 5a), a także poprzez zobowiązanie wyborców do wrzucania karty do urny wyborczej w taki sposób, aby strona zadrukowana była niewidoczna (art. 52 par. 6).
Czytaj też w LEX: Zadania i obowiązki gmin w związku z utworzeniem Centralnego Rejestru Wyborców >
Mimo tego, że procedowany projekt ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz. U. poz. 130 z późn. zm.) przewidywał przeniesienie z wójta na urzędnika wyborczego obowiązku zapewnienia dostępności kopert na karty do głosowania w lokalu wyborczym na obszarze kraju, to ostatecznie ustawodawca nie zdecydował się na przyjęcie tego rozwiązania i stosowania kopert na karty do głosowania w lokalu wyborczym - zaznaczono w odpowiedzi.
Czytaj w LEX: Zmiany w obowiązkach samorządowych po nowelizacji Kodeksu wyborczego >
Mając powyższe na uwadze Państwowa Komisja Wyborcza stwierdza, że obecnie obowiązujące przepisy prawa wyborczego nie przewidują możliwości korzystania przez wyborców z kopert w trakcie oddawania głosu w lokalu wyborczym. Stanowiłoby to naruszenie procedury głosowania, określonej w Kodeksie wyborczym, a w szczególności w art. 52 par. 5 i 6. Tym bardziej Państwowa Komisja Wyborcza nie może zapewnić kopert na karty do głosowania w lokalach wyborczych, ani zobowiązać innych organów lub podmiotów do realizacji tego niewynikającego z przepisów prawa zadania.
Sprawdź w LEX: Czy na terenie placówek oświatowych mogą być organizowane spotkania z mieszkańcami? >
