Rada miejska podjęła uchwałę w przedmiocie przekształcenia szkoły podstawowej w szkołę filialną szkoły podstawowej. Rodzice uczniów po bezskutecznym wezwaniu rady do usunięcia szeregu naruszeń, zaskarżyli uchwałę, wnosząc o stwierdzenie jej nieważności jako naruszającej obowiązujące prawo.


Zdaniem skarżących utworzenie niesamodzielnych jednostek organizacyjnych szkół podstawowych (filii) w miejsce dotychczas samodzielnych szkół podstawowych nie jest przekształceniem tych ostatnich, ale ich likwidacją. Skarżący stwierdzili, że nie można przekształcić szkoły podstawowej w szkołę podstawową, co czyni zaskarżona uchwała. Wskazano, że przynajmniej od 12 lipca 2012 r. radni wiedzieli, że zlikwidowanie szkoły podstawowej, która ma działać w ramach filii innej szkoły, wymaga procedury likwidacyjnej. Skarżący powołali się na protokół z nadzwyczajnej sesji rady miejskiej, która odbyła się w dniu 12 lipca 2012 r. Skarżący zarzucili, że mimo takiej opinii, powstałej na zlecenie rady, uchwała o "przekształceniu" szkoły podstawowej nie została uchylona, a radni mieli świadomość, że nie dopełniono obowiązku poinformowania rodziców o likwidacji szkoły. Skarżący wskazali także, że termin likwidacji (przekształcenia), ustanowiony przepisem prawa publicznego, tj. 31 sierpnia ma charakter bezwzględnie obowiązujący, a zaskarżona uchwała rady "przekształca" szkołę z dniem 1 września, co jest niezgodne z art. 59 ustawy o systemie oświaty .

WSA rozpatrując sprawę przypomniał, iż art. 59 ust. 1  ustawy o systemie oświaty , nakłada na organ prowadzący szkołę obowiązek, co najmniej 6 miesięcy przed terminem likwidacji zawiadomienia o zamiarze przekształcenia rodziców uczniów. Wprawdzie czynność zawiadomienia nie jest czynnością prawną, lecz tzw. czynnością materialno-techniczną, pośrednio wywołuje skutki prawne, gdyż warunkuje prawidłowość procedury likwidacyjnej (przekształceniowej). Rodzice uczniów jako sprawujący władzę rodzicielską nad dzieckiem mają interes w tym, aby dostatecznie wcześnie otrzymać informację o zamierzonej likwidacji szkoły publicznej, bowiem dotyka ona ich ważnych spraw życiowych. Dlatego też informacja o zamiarze likwidacji (przekształcenia) szkoły powinna zostać imiennie skierowana do każdego z rodziców i musi do niego dotrzeć, natomiast nie ma istotnego znaczenia, w jakiej formie to nastąpi. Skoro więc termin likwidacji (przekształcenia) szkoły publicznej wyznacza data 31 sierpnia, to termin sześciomiesięczny upłynie 28 lutego (a w roku przestępnym – w dniu 29 lutego) tego roku kalendarzowego, który został wyznaczony w uchwale intencyjnej jako rok likwidacji. Zawiadomienie dokonane później (np. 1 marca) spowoduje nieważność uchwały podjętej w sprawie likwidacji (przekształcenia) szkoły publicznej. WSA podkreślił, iż do unicestwienia bytu prawnego uchwały o likwidacji szkoły wystarczy, aby tylko jeden z rodziców nie został zawiadomiony o zamiarze likwidacji szkoły na 6 miesięcy przed terminem jej likwidacji. Ponadto zawiadomienie musi być prawnie skuteczne, a to oznacza, że musi dotrzeć (być doręczone) każdemu rodzicowi co najmniej na 6 miesięcy przed terminem likwidacji (przekształcenia), a data nadania przesyłki poleconej w placówce pocztowej nie jest więc równoznaczna z tym zawiadomieniem. Obowiązek poinformowania rodziców niekoniecznie musi (choć może) polegać na przesłaniu im odpisów samej uchwały intencyjnej. Istotna bowiem jest treść zawiadomienia, a nie jego forma.

WSA przypomniał, iż informacja o zamiarze likwidacji szkoły musi być informacją imiennie adresowaną do poszczególnych rodziców. Nie wystarczy przy tym jedynie powołać się na toczącą się, np. na łamach lokalnej prasy, radia lub telewizji, debatę publiczną. Dla celów dowodowych organ prowadzący powinien dołożyć starań, aby poświadczyć, bądź dokonać doręczenia pism listami poleconymi, bądź dostarczyć innych dowodów należytego powiadomienia, np. listy obecności rodziców uczniów na zebraniu informacyjnym. W żadnym wypadku nie jest jednak możliwe przyjęcie domniemania, że skuteczne powiadomienie nastąpiło, co oznacza, że ciężar wykazania tej okoliczności spoczywa na organach. Jeżeli władza rodzicielska bądź piecza nad dzieckiem przysługuje obojgu rodzicom (opiekunom), informacja powinna być adresowana do obojga, a nie tylko do jednego z nich. Zdaniem WSA wydaje się też dopuszczalne podpisanie przez obecnych na zebraniu informacyjnym zobowiązania do powiadomienia drugiego z nieobecnych na nim rodziców. WSA podkreślił, iż w sprawie brak jest dowodów doręczenia zawiadomień wszystkim rodzicom dzieci szkoły o planowanym przekształceniu szkoły, w związku z czym brak też możliwości zweryfikowania czy został zachowany 6–cio miesięczny termin. W ocenie Sądu uchybiono ustawowemu obowiązkowi zawiadomienia co najmniej na 6 miesięcy przed terminem przekształcenia. Jest to zatem istotne naruszenie prawa i stanowi przesłankę do stwierdzenia nieważności uchwały.

Na podstawie: Wyrok WSA w Poznaniu z 21 listopada 2012 r., sygn. akt IV SA/Po 1010/12, nieprawomocny

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.)