Uchwała w sprawie udzielenia wójtowi wotum zaufania powinna zostać poddana głosowaniu przed uchwałą w sprawie absolutorium. Czy jednak taka uchwała powinna zawierać uzasadnienie? Praktyka jest zróżnicowana, a sądy administracyjne nie mają jednolitego stanowiska w tej sprawie. Zdecydowana większość orzeczeń opowiada się za interpretacją, że uchwała taka powinna być uzasadniona. W ostatnim orzeczeniu NSA miał jednak inne stanowisko w tej sprawie.

Zobacz: Uchwałę w sprawie wotum zaufania dla wójta należy uzasadnić

 

Burmistrz zakwestionował uchwałę

Po rozpatrzeniu raportu burmistrza o stanie miasta, rada miasta Biłgoraja podjęła uchwałę o nieudzieleniu mu wotum zaufania. Burmistrz odwołał się do sądu. Jego zdaniem uchwała powinna zawierać uzasadnienie wskazujące rzeczywiste motywy podjęcia uchwały, a nie jedynie podawać informację o wyniku głosowania i przywołanie podstaw prawnych jej wydania. Naruszono też procedurę jej przyjęcia - podczas debaty nad raportem nie wszyscy radni zabrali głos.

Czytaj w LEX: Raport o stanie jst - rozpatrzenie i głosowanie nad wotum zaufania >

W odpowiedzi na skargę przewodniczący rady miasta wyjaśnił, że ustawa o samorządzie gminnym nie nakłada na nią obowiązku uzasadniania podejmowanych uchwał. Rada podejmuje decyzję większością głosów i taka też została podjęta - o nieudzieleniu wotum zaufania. Przeczytaj także: WSA: Nie można uchwalić wotum nieufności dla wójta bez debaty.

 

 

WSA: Uchwała podjęta zgodnie z procedurą

WSA w Lublinie oddalił skargę. Wyjaśnił, że, wprowadzając do przepisów samorządowych raport o stanie jednostki samorządu, ustawodawca zdecydował się na połączenie obu procedur, tj. rozpatrzenia raportu o stanie jednostki na tej samej sesji, na której jest podejmowana uchwała w sprawie udzielenia bądź nieudzielenia absolutorium organowi wykonawczemu gminy. Jednocześnie postanowiono, że raport jest rozpatrywany w pierwszej kolejności i przeprowadza się nad nim debatę. Celem zaś wprowadzonych zmian miało być zwiększenie udziału obywateli w procesie kontrolowania oraz funkcjonowania niektórych organów publicznych - władzy samorządowej.

Czytaj w LEX: Raport o stanie jst - udział mieszkańców jst >

W tej sprawie uchwała została podjęta zgodnie z procedurą opisaną w ustawie o samorządzie gminnym i spełnia wszystkie wymogi formalne. Nawet bowiem gdyby radni nie brali w ogóle czynnego udziału w debacie, to w ocenie sądu brak byłoby podstaw do stwierdzenia, że mogłoby dojść do naruszenia procedury. Obowiązek udziału radnego w pracach rady gminy i jej komisji nie jest bowiem prawnie sankcjonowany. W konsekwencji, nawet brak wystąpienia któregokolwiek z radnych podczas debaty nad raportem o stanie gminy, nie może skutkować stwierdzeniem, że naruszono wymogi podjęcia uchwały w sprawie wotum zaufania, a tym samym uchwała rady jest z tego powodu niezgodna z prawem.

Czytaj też w LEX: Obowiązek przedstawienia raportu o stanie gminy jako instrument wzmocnienia pozycji rady gminy wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta) >

Analizując treść protokołu obrad rady sąd zwrócił uwagę, że w głosowaniu nad wotum zaufania wzięło udział 19 radnych, a burmistrz otrzymał 10 głosów za udzieleniem wotum zaufania, 8 głosów przeciw, a 1 radny wstrzymał się od głosu. Oznacza to, że w sytuacji, gdy ustawowy skład rady wynosił 21 radnych, a bezwzględna większość ustawowego jej składu 11 głosów (wymaganych do podjęcia uchwały), to podjęto w istocie uchwałę o nieudzieleniu burmistrzowi wotum zaufania. Ponadto wbrew twierdzeniom skarżącego, uchwała posiadała uzasadnienie w którym wyjaśniono podstawę prawną jej podjęcia, a także prawidłowo przedstawiono wyniki głosowania.

Czytaj też w LEX: Raport o stanie jednostki samorządu terytorialnego jako instrument oceny działalności jej organu wykonawczego >

Brak szczegółowych motywów nieudzielenia burmistrzowi wotum zaufania, nie może stanowi o niezgodności takiej uchwały z prawem. Dodał, że ani z art. 14 ustawy normującego ogólne zasady podejmowania przez radę gminy uchwał, ani z rozporządzenia w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" nie wynika, że tego rodzaju uchwała powinna zawierać pisemne uzasadnienie. Burmistrz Biłgoraja zaskarżył to rozstrzygnięcie.

Sprawdź w LEX: Jaki termin przysługuje do złożenia skargi do sądu na uchwałę w sprawie nieudzielenia wotum zaufania wójtowi? >

 

Uchwała o nieudzieleniu wotum zaufania została podjęta milcząco

Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że uchwałę o udzieleniu wotum zaufania rada gminy podejmuje bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady gminy. Niepodjęcie uchwały o udzieleniu wójtowi wotum zaufania jest równoznaczne z podjęciem uchwały o nieudzieleniu wójtowi wotum zaufania (art. 28aa ust. 9 u.s.g.). Takiej większości pod zaskarżoną uchwałą nie udało się radnym zebrać.

WZORY DOKUMENTÓW:

Uchwała rady gminy w sprawie nieudzielenia wójtowi wotum zaufania >

Uchwała rady gminy w sprawie udzielenia wójtowi wotum zaufania >

Z kolei, brak uzasadnienia w sposób wyczerpujący podjętej uchwały nie stanowi samodzielnej podstawy do stwierdzenia jej nieważności. W tym przypadku, ani organ nadzoru, ani sąd administracyjny nie może badać motywów takiego lub innego sposobu głosowania przez radnych, gdyż to wiąże się z wykonywaniem przez nich mandatu udzielonego przez wyborców. Co więcej, niemożliwym jest uzasadnienie uchwały, która nawet nie była odrębnie procedowana, gdyż jej milczące podjęcie jest konsekwencją niepodjęcia innej uchwały. Nie sposób bowiem dla celów sporządzenia uzasadnienia takiej negatywnej uchwały zrekonstruować motywów radnych, czym się oni kierowali głosując, co ocenili dobrze, a co źle w przedłożonym radzie gminy przez wójta raporcie o stanie gminy.

 

Uzasadnienie pst factum nie odda wszystkich intencji

W takich przypadkach nie jest nawet możliwe sporządzenie post factum uzasadnienia uchwały o nieudzieleniu wójtowi wotum zaufania, które odzwierciedlałoby w pełni rzeczywiste motywy, intencje i argumenty głosujących, o ile nie zostały one ujawnione w toku przeprowadzonej debaty nad raportem o stanie gminy. W takiej sytuacji wszelka kontrola zewnętrzna (organu nadzoru, a także sądowa) musi ograniczyć się do tego, czy zachowane były podstawowe reguły procesowe związane z jej podjęciem. W tej sprawie zarzut taki okazał się niesłuszny.

Wyrok NSA z 13 lipca 2023 r., sygn. akt III OSK 422/22

Czytaj też w LEX: Raport o stanie gminy a obowiązki skarbnika​ > 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.