Czy można przyznać "becikowe" i świadczenia rodzinne na dziecko urodzone w Hiszpanii? Wnioskodawcą jest ojciec dziecka zamieszkały w gminie X, chce ubiegać się o przyznanie świadczeń rodzinnych i "becikowe". Dziecko urodziło się w Hiszpanii, matka dziecka przyjechała do Polski jest rodowitą Hiszpanką (nie mówi po polsku).

Jakie warunki muszą być spełnione i jakie dokumenty muszą przedstawić by mogli ubiegać się w Polsce o świadczenia rodzinne i "becikowe"?

Czy należy przedstawić zaświadczenie od lekarza? W jaki sposób ustalić dochody?

Czy wniosek powinien być przekazany do Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej?

Dziecko wraz z matką pozostają na utrzymaniu ojca dziecka, razem zamieszkują, prowadzą wspólne gospodarstwo domowe.

Odpowiedź

Ojciec dziecka będzie miał prawo do świadczeń socjalnych i becikowego, jeżeli spełnione zostaną wszystkie warunki.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych  – ustawa ta określa warunki nabywania prawa do świadczeń rodzinnych oraz zasady ustalania, przyznawania i wypłacania tych świadczeń. Omawiane świadczenia przysługują:
1) obywatelom polskim;
2) cudzoziemcom:
a) do których stosuje się przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego,
b) jeżeli wynika to z wiążących RP umów dwustronnych o zabezpieczeniu społecznym,
c) przebywającym na terytorium RP na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 53 ust. 1 pkt 13 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 234, poz. 1694 z późn. zm.), lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej, jeżeli zamieszkują z członkami rodzin na terytorium RP.

W przypadku cudzoziemców świadczenia rodzinne przysługują, jeżeli zamieszkują oni na terytorium RP przez okres zasiłkowy, w którym otrzymują świadczenia rodzinne, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

W myśl zaś art. 15 ustawy o świadczeniach rodzinnych z tytułu urodzenia się żywego dziecka przyznaje się jednorazową zapomogę w wysokości 1000 zł na jedno dziecko. Jednorazowa zapomoga przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka - niezależnie od wysokości dochodów. Wniosek o wypłatę jednorazowej zapomogi składa się w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka, a w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka objętego opieką prawną, opieką faktyczną albo dziecka przysposobionego - w terminie 12 miesięcy od dnia objęcia dziecka opieką albo przysposobienia nie później niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia. Wniosek złożony po terminie organ właściwy pozostawia bez rozpoznania.

Omawiana jednorazowa zapomoga nie przysługuje, jeżeli członkowi rodziny przysługuje za granicą świadczenie z tytułu urodzenia dziecka, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Należy jednak zauważyć, iż zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 5 marca 2010 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 50, poz. 301) jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka przysługują po przedstawieniu zaświadczenia lekarskiego lub zaświadczenia wystawionego przez położną, potwierdzającego co najmniej jedno badanie kobiety w okresie ciąży przez lekarza ginekologa lub położną.

W efekcie ojciec dziecka urodzonego za granicą ma prawo do becikowego, jeżeli analogicznego świadczenia nie otrzymała matka w swoim kraju, a do wniosku dołączone zostanie zaświadczenie potwierdzające co najmniej jedno badanie kobiety w okresie ciąży przez lekarza ginekologa lub położną. Uwzględniając fakt, iż w Polsce językiem urzędowym jest język polski, zaświadczenie powinno być wystawione po polsku (najlepiej przez polskiego lekarza) lub do zaświadczenia zagranicznego powinno zostać dołączone tłumaczenie. Poza tym powinno zostać złożone oświadczenie o tym, że matka dziecka nie uzyskała analogicznych świadczeń za granicą. W zakresie świadczeń rodzinnych należy dodatkowo ustalić wielkość dochodu – powinno to nastąpić na zasadach ogólnych. Ewentualne dochody zagraniczne powinny być wykazane jako dochody niepodlegające podatkowi dochodowemu.

Zgodnie z art. 20 w nawiązaniu do art. 3 pkt 11 ustawy o świadczeniach rodzinnych zadania w zakresie świadczeń rodzinnych jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej realizuje organ właściwy, czyli wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie rodzinne lub otrzymującej świadczenie rodzinne. Organ właściwy prowadzi także postępowanie w sprawie świadczeń rodzinnych. Może on jednakże upoważnić, w formie pisemnej, swojego zastępcę, pracownika urzędu albo kierownika ośrodka pomocy społecznej lub innej jednostki organizacyjnej gminy, a także inną osobę na wniosek kierownika ośrodka pomocy społecznej lub innej jednostki organizacyjnej gminy do prowadzenia postępowania w omawianych sprawach, a także do wydawania w tych sprawach decyzji. W przypadku upoważnienia kierownika ośrodka pomocy społecznej, w ośrodku tym tworzy się komórkę organizacyjną do realizacji świadczeń rodzinnych. Realizacja świadczeń rodzinnych nie może powodować nieprawidłowości w wykonywaniu zadań pomocy społecznej, a także nie może naruszać norm zatrudnienia pracowników socjalnych określonych w przepisach o pomocy społecznej.

Powyższe powoduje, iż o tym, kto będzie rozstrzygał kwestie związane ze świadczeniami rodzinnymi w sytuacji określonej w pytaniu, decydować będzie zakres udzielonego upoważnienia.

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.)