3+ dla gmin skontrolowanych przez Inspekcję Ochrony Środowiska

Główny Inspektor Ochrony Środowiska ocenił na 3 z plusem (w skali od 1 do 5) wyniki kontroli gmin, przeprowadzone w ramach ogólnopolskiego cyklu kontrolnego Inspekcji Ochrony Środowiska, sprawdzającego, czy gminy wywiązały się z nowych obowiązków nałożonych w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Ogólnokrajowy cykl kontrolny przestrzegania przez gminy przepisów ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r., poz. 391) trwał od 16 lipca do 8 listopada 2013 r. Cyklem kontrolnym objęto 283 gminy oraz 10 związków międzygminnych w kraju.

Ze wstępnej analizy ustaleń kontroli wynika, że:
- w 36 gminach stwierdzono nieterminowe przekazywanie sprawozdań rocznych z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi, co stanowi ok. 12% skontrolowanych gmin i związków międzygminnych,
- w 91 gminach stwierdzono nieosiąganie poziomu recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami frakcji papieru, tworzyw sztucznych i szkła, co stanowi ok. 32% skontrolowanych gmin i związków międzygminnych,
- w 83 gminach stwierdzono nieosiąganie poziomu recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych
i rozbiórkowych, co stanowi ok. 29% skontrolowanych gmin i związków międzygminnych,
- w 81 gminach stwierdzono nieosiąganie poziomu ograniczenia odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, co stanowi ok. 28% skontrolowanych gmin i związków międzygminnych,
- w 13 gminach i 1 związku międzygminnym zrzeszającym 4 gminy stwierdzono nieorganizowanie przetargu na odbieranie odpadów od właścicieli nieruchomości.

Ponadto w zdecydowanej większości gmin (w niektórych województwach prawie w 100%) sprawozdania roczne z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi sporządzono nierzetelnie, a gminy były wzywane (przez marszałków województw bądź wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska) do ich uzupełnienia lub poprawienia w terminie 30 dni. Kontrole również wykazały, że część gmin nie prowadziła weryfikacji sprawozdań kwartalnych sporządzanych przez podmioty odbierające odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, w szczególności pod kątem kierowania odpadów komunalnych do właściwych terenowo instalacji RIPOK oraz nie podejmowała działań będących w kompetencjach gminy w stosunku do podmiotów, które przekazały odpady do niewłaściwych instalacji (RIPOK).

W prawie wszystkich skontrolowanych gminach ustanowiono selektywne zbieranie odpadów komunalnych obejmujące co najmniej następujące frakcje odpadów: papier, metal, tworzywa sztuczne, szkło i opakowania wielomateriałowe oraz odpady komunalne ulegające biodegradacji, w tym odpady opakowaniowe ulegające biodegradacji oraz prowadzona jest selektywna zbiórka wymaganych ustawą odpadów. We wszystkich województwach stwierdzono częściowe wywiązanie się z obowiązku organizacji Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK).

Największymi problemami związanymi z organizacją PSZOK była ich niewystarczająca ilość (np. w przypadku 2 gmin - Skarszewy i Smętowo Graniczne należących do Związku Gmin Wierzyca w woj. pomorskim nie zorganizowano PSZOK-ów w sposób łatwo dostępny dla wszystkich mieszkańców - utworzony punkt znajduje się w odległości ok. 20 km od gminy Skarszewy oraz ok. 45 km od gminy Smętowo Graniczne lub na 12 gmin zrzeszonych w Mazurski Związek Międzygminny - Gospodarka Odpadami funkcjonują tylko 3 PSZOK-i). Innym problemem dostrzeżonym podczas kontroli był brak możliwości przekazania wszystkich rodzajów odpadów pochodzących ze strumienia komunalnego (np. odpadów medycznych pochodzących z gospodarstw domowych) do niektórych z funkcjonujących PSZOK, co jest związane z niedoprecyzowaniem w przepisach kwestii rodzajów odpadów przyjmowanych przez PSZOK.

Wszystkie kontrolowane gminy wywiązały się z obowiązku prowadzenia rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Wątpliwości jednak budzi sposób wpisywania podmiotów do rejestrów, często wyłącznie na podstawie zadeklarowania spełnienia wymogów zawartych w art. 9d ust. 1 ustawy, bez weryfikacji tych danych przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Ponadto większość gmin nie prowadzi kontroli podmiotów odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości.

Większość skontrolowanych gmin prowadziła działalność informacyjną i edukacyjną w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnymi, m.in. w formie spotkań z mieszkańcami, publikacji artykułów informacyjnych w lokalnej prasie, dostarczaniu mieszkańcom ulotek informacyjnych, organizowania pogadanek i prezentacji w szkołach oraz umieszczania informacji o sposobie segregacji odpadów na stronach internetowych. Stwierdzono jednak, iż na stronach internetowych urzędy gmin często nie zamieszczały kompletnych informacji wymaganych art. 3 ust. 2 pkt 9 ustawy, głównie dotyczących informacji na temat osiąganych przez gminy poziomów.

Więcej: www.gios.gov.pl