Problemy z adopcjami w Polsce sygnalizowane są w od wielu lat. By ograniczyć szarą strefą, blisko rok temu wprowadzono kary dd trzech miesięcy do pięciu lat więzienia dla rodziców, którzy zgodzą się na adopcję swojego dziecka, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej i zatajając ten fakt przed sądem orzekającym w postępowaniu o przysposobienie. Tak samo jest w przypadku osób, które zdecydują się na taką adopcje. Latem duże emocje budził też prezydencki projekt zmian w Konstytucji, który trafił do Sejmu, a którego celem jest zmiana art. 72 dotyczącego dobra dziecka - po ust. 2, mówiącym o tym, że dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych, miałby zostać dodany ust. 2a., zgodnie z którym: przysposobić można dziecko, tylko dla jego dobra, wspólnie mogą tylko małżonkowie, i zakazane jest przysposobienie przez osobę pozostającą we wspólnym pożyciu z osobą tej samej płci.
Teraz do konsultacji trafia Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, który - jak wynika z uzasadnienia - ma poprawić procedury adopcyjne, zwiększyć adopcję dzieci starszych i wprowadzić zmiany w sposobie wynagradzania rodzin zastępczych.
Czytaj: "Adopcyjna" poprawka do konstytucji - nie tylko pary LGBT, single też dziecka nie dostaną>>
Adopcja za granicę? Coraz mniej prawdopodobna
W myśl propozycji wydłuża się ścieżka do adopcji zagranicznych. W artykule 167, który obecnie brzmi: "dziecko może być zakwalifikowane do przysposobienia związanego ze zmianą dotychczasowego miejsca zamieszkania dziecka na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na miejsce zamieszkania w innym państwie po wyczerpaniu wszystkich możliwości znalezienia kandydata do przysposobienia tego dziecka na terenie kraju, chyba że między przysposabiającym a przysposabianym dzieckiem istnieje stosunek pokrewieństwa lub powinowactwa albo gdy przysposabiający już przysposobił siostrę lub brata przysposabianego dziecka", zaproponowano istotną zmianę.
Jeśli projekt wejdzie w życie będzie to możliwe jedynie wtedy gdy "tylko w ten sposób" będzie można zapewnić dziecku odpowiednie zastępcze środowisko rodzinne. Chyba że między przysposabiającym a przysposabianym dzieckiem istnieje stosunek pokrewieństwa lub powinowactwa albo gdy przysposabiający już przysposobił siostrę lub brata przysposabianego dziecka.
Równocześnie przed rozpatrywaniem adopcji zagranicznych mają być bardzo dokładnie sprawdzane możliwości krajowe, poprzez szczebel wojewódzki, po ogólnokrajowy.
Projekt ustawy przewiduje również zmiany w art. 120[1] Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Wskazano, że przysposobienia powodującego zmianę dotychczasowego miejsce zamieszkania w Rzeczypospolitej Polskiej na miejsce zamieszkania w innym państwie, ma być poprzedzone co najmniej 14 - dniowym okresem styczności przyspasabiającego z dzieckiem. - Okres ten m.in. uniemożliwia orzeczenie przysposobienia, gdy dobór stron jest w tak wielkim stopniu wadliwy, że można to dostrzec na podstawie krótkotrwałej próby podjęcia relacji typu „rodzic-dziecko”. Oczywiście sąd ma uprawnienie do wyznaczenia dłuższego okresu osobistej styczności. Jednocześnie należy podkreślić, iż za ustaleniem minimalnego okresu osobistej styczności opowiedzieli się we wspólnym wystąpieniu Rzecznik Praw Obywatelskich oraz Rzecznik Praw Dziecka - wskazano w uzasadnieniu.
Czytaj: Sprzedam dziecko w dobre ręce - w Polsce kwitnie szara strefa adopcji>>
Urlop "macierzyński" i "ojcowski" także na starsze dzieci
Projekt przewiduje nadanie nowego brzmienia art. 182[3] par. 1 pkt 2 kodeksu pracy - pracownik-ojciec wychowujący dziecko będzie miał prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze do 2 tygodni, nie dłużej jednak niż: do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie i nie dłużej niż do ukończenia przez nie 18. roku życia.
Ponadto w kodeksie pracy dodano przepis mówiący o tym, że pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka będzie miał prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w wymiarze: 20 tygodni, w przypadku przyjęcia jednego dziecka, 31 tygodni, w przypadku jednoczesnego przyjęcia dwojga dzieci, 33 tygodni, w przypadku jednoczesnego przyjęcia trojga dzieci, 35 tygodni, w przypadku jednoczesnego przyjęcia czworga dzieci i 37 tygodni, w przypadku jednoczesnego przyjęcia pięciorga i więcej dzieci – nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia. Powyższa zmiana dotyczyć ma wyłącznie urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. W przypadku urlopu rodzicielskiego przysługiwał on będzie - jak wskazano w uzasadnieniu - na dotychczasowych zasadach.
Obecnie prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługuje rodzicom adopcyjnym, którzy przysposabiają dziecko w wieku do 7 lat, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 lat.
- Projektowane zmiany mają umożliwić sprawowanie opieki nad dzieckiem, które takiej opieki ze względu na wiek wymaga, jak również mają sprzyjać budowaniu więzi rodziców adopcyjnych z dzieckiem. Budowanie więzi w przypadku dzieci starszych jest trudniejsze i wymaga od rodziców adopcyjnych więcej pracy, zaangażowania, a przede wszystkim – czasu - wskazują autorzy projektu i dodają, że Sąd Najwyższy w swoim dotychczasowym orzecznictwie wielokrotnie podkreślał, że "dobro dziecka wymaga, aby przez przysposobienie powstała silna więź natury osobistej i uczuciowej, taka jaka istnieje między rodzicami a ich biologicznymi dziećmi".
Cena promocyjna: 12.9 zł
|Cena regularna: 129 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Ocena kandydata na piśmie lub elektronicznie
Nowelizacja ma także m.in. wprowadzić obowiązek wydawania wstępnej oceny o kandydatach do przysposobienia dziecka i opinii kwalifikacyjnej pisemnie w formie papierowej lub elektronicznej. Gdy są one negatywne, powinny dodatkowo zawierać szczegółowe uzasadnienie przyczyn wydania takiej opinii czy oceny, ewentualne wskazanie obszarów wymagających poprawy, z jednoczesnym pouczeniem o przysługującym prawie wniesienia skargi do sądu administracyjnego.
Nowością jest przepis art. 164 ust. 10a ustawy nakładający na ośrodek adopcyjny odpowiedzialny za kwalifikację dziecka do przysposobienia krajowego obowiązek aktualizacji dokumentacji kwalifikacyjnej dziecka. Terminy dokonywania tych aktualizacji mają być zbieżne z terminami obowiązującymi przy ocenie sytuacji dziecka przebywającego w pieczy zastępczej, tj. nie rzadziej niż co 3 miesiące w przypadku dzieci w wieku poniżej 3. roku życia, a w przypadku dzieci w wieku powyżej 3. roku życia – nie rzadziej, niż co 6 miesięcy.
W przypadku zmian wynikających z aktualizacji dokumentacji kwalifikacyjnej, ośrodek adopcyjny odpowiedzialny za kwalifikację dziecka do przysposobienia krajowego będzie przesyłał zaktualizowaną dokumentację kwalifikacyjną do właściwego dla siebie miejscowo ośrodka adopcyjnego prowadzącego wojewódzki bank danych oraz do centralnego banku danych, następnie wojewódzki bank danych będzie przesyłał tę dokumentację do pozostałych wojewódzkich banków danych oraz ośrodków adopcyjnych działających na terenie jego województwa, tak - jak wskazano w uzasadnieniu - aby poszukiwania kandydatów do przysposobienia na terenie całego kraju odbywały się w oparciu o dokumentację, odzwierciedlającą bieżącą sytuację dziecka.
Co więcej ośrodek adopcyjny odpowiedzialny za kwalifikację dziecka do przysposobienia krajowego będzie miał prawo do żądania uzupełnienia lub aktualizacji opinii, o których mowa w art. 139a ust. 1 pkt 1–5 ustawy (opinie dotyczące zasadności przysposobienia, kontaktów z rodziną biologiczną itp.).
- Opinie te powinny spełniać kluczową rolę przy kwalifikowaniu dziecka do przysposobienia. Są one bowiem przygotowywane przez podmioty, które z reguły mają regularny kontakt z dzieckiem, a co za tym idzie mogą dostarczyć bardzo istotnych informacji ośrodkom adopcyjnym. Dotychczasowa praktyka pokazuje jednak, że opinie te nie zawsze są kompletne lub aktualne, a tylko w takim przypadku mogą one spełniać rolę, do której zostały powołane - wskazano.
Zmiany w wynagrodzeniach dla rodzin zastępczych
Projekt ma też m.in. uregulować poziom wynagrodzeń rodzin zastępczych przez wprowadzenie gwarancji stanowiącej, że wynagrodzenie to nie może być niższe niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Gdy rodzina zastępcza zawodowa będzie pełnić funkcję pogotowia rodzinnego otrzyma miesięcznie wynagrodzenie nie niższe niż 124 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Obecnie rodzinie zastępczej zawodowej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka przysługuje wynagrodzenie nie niższe niż 2000 zł miesięcznie, a rodzinie zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego nie niższe niż 2600 zł miesięcznie.
Świadczenie rodzicielskie przysługuje niezależnie od dochodu rodziny i wynosi 1000 zł.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
