Problem prawny powstał w wyniku udzielenia w maju 2017 roku pożyczki w wysokości tysiąca złotych przez spółkę z o.o. Termin spłaty pożyczki wyznaczono na 9 lipca 2017 roku.
Wymagalność roszczenia
Powód E. dochodził spłaty pożyczki jako nabywca wierzytelności. Zgodnie z kodeksem cywilnym, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania, chyba, że przeciwstawiało by się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania (art. 509 ust.1 kc ).
Czytaj: Zmiany w przedawnieniu>>
W tej sprawie istotną kwestią była sprawa wymagalności roszczenia. A także - przedawnienia i przerwania terminu biegu przedawnienia.
Czytaj też: Zmiany dotyczące biegu terminu przedawnienia w praktyce >
Okolicznością bezsporną jest, że roszczenie jest związane z działalnością gospodarczą, które przedawnia się w ciągu trzech lat. A więc - w ocenie Sądu Rejonowego - przedawnienie nastąpiło 9 lipca 2020 roku. Po wejściu w życie zmiany w Kodeksie cywilnym z 2018 roku, do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie tej ustawy przepisy ustawy zmienianej w brzmieniu nadanym nową ustawą.
Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg rozpoczął się przed wejściem w życie nowelizacji, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu wcześniej, to przedawnienie upływa wcześniej.
Cena promocyjna: 90 zł
Cena regularna: 90 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 0 zł
Sąd I instancji uznał, że zmiana w artykule 118 kc przez dodanie do niego zdania drugiego jest zmiana terminu i przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.
Sąd I instancji wyszedł z założenia, że wierzyciel zostałby w przeciwnym razie "obdarowany" dodatkowym terminem, a dłużnik spodziewający się rychłego przedawnienia doznałby zawodu. Oznaczało to, że terminy przedawnienia nie ulegną zmianie do końca upływającego roku. Odmienna interpretacja prowadziłaby do pogorszenia sytuacji konsumenta.
Podobnego zdania był sąd okręgowy w wyroku z 18 czerwca 2019 r. (sygnatura II Ca 537/19). Dlatego Sąd I instancji oddalił powództwo.
Orzeczenie sądu I instancji zaskarżył powód, a Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej w drugiej instancji powziął wątpliwość, którą przedstawił Sądowi Najwyższemu: Czy roszczenie przedsiębiorcy przeciwko konsumentowi o zapłatę, którego termin przedawnienia nie krótszy niż dwa lata rozpoczął bieg i nie upłynął przed dniem 9 lipca 2018 r. - ulega przedawnieniu ostatniego dnia roku kalendarzowego zgodnie z brzmieniem art. 118 zdanie 2 kodeksu cywilnego wprowadzonym na mocy ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny?
SO za korzystniejszym rozwiązaniem
Sąd Okręgowy przytoczył dwa poglądy prezentowane w tej sprawie.
- Zgodnie z jednym, art. 118 zdanie drugie k.c. ma zastosowanie do sytuacji opisanej w art. 5 ust. 1 ustawy nowelizującej. Stanowisko to uwzględnia, że ustawa nowelizująca wydłuża każdy termin przedawnienia, który wynosi nie mniej niż dwa lata, oraz nie jest skracanym z dziesięciu do sześciu lat zasadniczym terminem przewidzianym w art. 118 k.c. ani podstawowym terminem przewidzianym w art. 125 par. 1 zdanie pierwsze k.c. Stosownie do zasady wynikającej z art. 5 ust. 1 ustawy nowelizującej, jeżeli wydłużany termin przedawnienia rozpoczął bieg, lecz nie upłynął przed dniem wejścia w życie tej ustawy, z tym
dniem ulega on wydłużeniu zgodnie z kodeksem cywilnym w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą. - Drugi pogląd traktuje rozwiązanie przyjęte w art. 118 zdanie drugie k.c. jako zmianę terminu przedawnienia, do której ma zastosowanie art. 5 ust. 2 ustawy nowelizującej.
Sąd Okręgowy przychylił się do pierwszego poglądu. Na poparcie zaprezentowanego poglądu odwołał się do uzasadnienia projektu ustawy nowelizującej i wskazał, że intencją ustawodawcy było nie tylko skrócenie terminów przedawnienia, lecz także uproszczenie sposobu liczenia upływu terminów przedawnienia, które w przypadku terminów nie krótszych niż dwa lata zawsze kończyć będą bieg dnia 31 grudnia i ustawodawca godził się, że w ich przypadku dojdzie w rzeczywistości do wydłużenia terminów.
Izba Cywilna Sądu Najwyższego pod przewodnictwem i z udziałem jako sprawozdawcy prof. Pawła Grzegorczyka podjęła uchwałę, zgodnie z którą trzyletni termin przedawnienia roszczenia przedsiębiorcy przeciwko konsumentowi, który rozpoczął bieg i nie upłynął przed dniem wejścia w życie ustawy z 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny kończy się ostatniego dnia roku kalendarzowego.
Sygnatura akt III CZP 46/22, poprzednio III CZP 40/ 21 uchwała Izby Cywilnej SN z 13 maja 2022 r.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
