Prof. Marcin Wiącek w wystąpieniu do pełnomocnik rządu ds. równego traktowania Anny Schmidt, która jest także krajowym koordynatorem realizacji krajowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie sugereuje, że należy też uwzględnić sytuacje kobiet-migrantek, kobiet romskiego pochodzenia, kobiet starszych, nieheteronormatywnych oraz z niepełnosprawnościami.
- Strategia powinna być ukierunkowana na zapewnienie skutecznej prewencji, zwłaszcza dzięki eliminacji stereotypów i uprzedzeń płciowych, które ją legitymizują, oraz karaniu wszelkich jej przejawów. Powinno się przy tym uwzględniać perspektywę równości płci oraz potrzeby kobiet z grup szczególnie wrażliwych - pisze Rzecznik. I dodaje, że obecnie nie uwzględnia się wielu form przemocy motywowanej płcią, doświadczanych przez kobiety tak w sferze prywatnej, jak i publicznej. Jak podaje, według danych co do Polski z raportu Agencji Praw Podstawowych UE (FRA) we własnym domu przemocy fizycznej doświadczyło 15% respondentek, w mieszkaniu innej osoby – 16%, w szkole – 18%, w pracy – 6%, w sklepie lub restauracji – 22%, na ulicy, w parku lub w innym miejscu publicznym – 12%.
Czytaj także: Przemoc nie tylko "domowa" - RPO apeluje o kompleksowe rozwiązanie>>
RPO zwraca uwagę, że obowiązek pomocy osobom doświadczających tej przemocy wynika z aktów prawa międzynarodowego ratyfikowanych przez Polskę, m.in. Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
Przyjęcia instrumentów prawnych odpowiadających na wszelkie formy przemocy wobec kobiet ze względu na płeć wymagają:
- Konwencja ONZ w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW). Jak podkreśla tzw. Komitet CEDAW przemoc wobec kobiet ze względu na płeć występuje we wszystkich przestrzeniach i sferach ludzkich interakcji, publicznych i prywatnych. Obejmują one rodzinę, społeczność lokalną, przestrzeń publiczną, miejsce pracy, czas wolny, politykę, sport, ochronę zdrowia czy sferę edukacji.
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE ustanawiająca normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw. Wskazuje, że „przemoc na tle płciowym jest rozumiana jako forma dyskryminacji oraz pogwałcenie podstawowych wolności ofiary i obejmuje przemoc w bliskich związkach, przemoc seksualną (w tym gwałt, napaść na tle seksualnym i molestowanie seksualne), handel ludźmi i niewolnictwo oraz różne formy krzywdzących praktyk, takie jak przymusowe małżeństwa, okaleczanie żeńskich narządów płciowych i tak zwane przestępstwa popełniane »w imię honoru«”.
- Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (tzw. konwencja stambulska). Stosuje się do wszystkich form przemocy wobec kobiet, w tym domowej, która dotyka kobiety w nieproporcjonalnie większym stopniu. Nakłada obowiązek promowania i chronienia prawa do życia wolnego od przemocy w sferze publicznej i prywatnej.
Rzecznik powołuje się też na GREVIO, grupę ekspertów oceniającą postępy państw we wdrażaniu konwencji stambulskiej, która apeluje do polskich władz o usprawnienie wykonania konwencji stambulskiej w odniesieniu do wszelkich form przemocy wobec kobiet, poza przemocą domową. Chodzi o te, które w mniejszym stopniu są objęte polityką, programami i usługami – zwłaszcza gwałt i przemoc seksualna, okaleczanie żeńskich narządów płciowych, przymusowe małżeństwa. GREVIO wzywa też Polskę do całościowej strategii przeciwdziałania przemocy wobec kobiet we wszystkich jej formach i przejawach.
