Rzecznik postanowił wesprzeć pozew zbiorowy kilku tysięcy konsumentów, którzy zawarli z bankiem umowy o kredyt hipoteczny waloryzowany do franka szwajcarskiego. Pozew złożono w sądzie w 2014 r., ale do dziś sprawa nie została rozpoznana.
Niedozwolone postanowienia w umowie
Grupa powodów - reprezentowana przez Miejskiego Rzecznika Konsumentów w Olszynie i adwokata - wnosi o ustalenie, że bank ponosi odpowiedzialność z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia się wobec członków grupy z uwagi na stosowanie we wzorcach umownych (umowach kredytowych) postanowień uznanych przez Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów za niedozwolone.
Kredyt indeksowano do CHF/USD/EUR po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna CHF/USD/EUR według Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w banku w dniu uruchomienia kredytu lub transzy. W przypadku kredytu indeksowanego kursem waluty obcej kwota raty spłaty obliczana jest według kursu sprzedaży dewiz, obowiązującego w banku na podstawie obowiązującej w Banku Tabeli Kursów Walut Obcych z dnia spłaty.
Cena promocyjna: 104.3 zł
|Cena regularna: 149 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 119.2 zł
Zdaniem RPO z prawnego punktu widzenia roszczenie jest uzasadnione. Dlatego RPO popiera pozew i wnosi o ustalenie, że bank ponosi odpowiedzialność z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia wobec powodów.
Uwzględnić unijne traktaty i orzecznictwo TSUE
Rzecznik podkreśla, że ocena spornych postanowień dotyczących przeliczeń walutowych musi być dokonywana w świetle postanowień Traktatów, aktów przyjętych przez instytucje UE i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE. Według RPO w sprawie zastosowanie znajdują przepisy Dyrektywy Rady 93/13/WE z 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich oraz niezwykle bogate orzecznictwo TS UE na jej tle. A naruszenie Dyrektywy 93/13 stanowi w systemie prawa UE naruszenie przepisów mających rangę przepisów bezwzględnie obowiązujących. Zdaniem RPO, pod uwagę należy wziąć również art. 47 Karty Praw Podstawowych UE, obejmujący zasadę skutecznej ochrony sądowej.
Czytaj:
"Frankowa" uchwała siedmiu sędziów Izby Cywilnej wyprzedzi uchwałę całej Izby>>
Jacek Czabański: SN nie może pomijać unijnego orzecznictwa i podstawowych zasad prawa cywilnego>>
Rzecznik zauważa, że zgodnie z orzecznictwem TSUE system ochrony ustanowiony przez Dyrektywę 93/13 opiera się na założeniu, że konsument znajduje się w gorszym położeniu niż przedsiębiorca, zarówno pod względem możliwości negocjacyjnych, jak i ze względu na stopień poinformowania, i w związku z tym godzi się na postanowienia umowne sporządzone uprzednio przez przedsiębiorcę, nie mając wpływu na ich treść.
RPO podkreśla, że z jednej strony chodzi o przywrócenie równowagi między stronami poprzez usunięcie nieuczciwego postanowienia z umowy, a z drugiej strony - długoterminowo - eliminacja stosowania nieuczciwych postanowień przez przedsiębiorców. - Dyrektywa 93/13 nakłada na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia, że na mocy prawa krajowego nieuczciwe warunki w umowach zawieranych przez sprzedawców lub dostawców z konsumentami nie będą wiążące dla konsumenta, a umowa w pozostałej części będzie nadal obowiązywała strony, jeżeli jest to możliwe po wyłączeniu z niej nieuczciwych warunków. Jednocześnie, zgodnie z motywem 24 Dyrektywy 93/13, sądy państw członkowskich muszą mieć do swojej dyspozycji stosowne i skuteczne środki zapobiegające stałemu stosowaniu nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich - czytamy w argumentacji przekazanej sądowi.
Rzecznik stoi na stanowisku, że:
- Z uwagi na specyfikę postępowania grupowego nie jest konieczne orzekanie przez sąd, czy wobec stwierdzenia abuzywnego charakteru i związanej z tym bezskuteczności zamieszczonych w umowach kredytu członków grupy postanowień dotyczących indeksacji walutowej, możliwe jest dalsze obowiązywanie tych umów. Dla rozstrzygnięcia o żądaniu pozwu wystarczające jest ustalenie przez sąd, iż podnoszone postanowienia są niedozwolone i z tej przyczyny bezskuteczne, od chwili zawarcia umowy.
- Stwierdzenie niedozwolonego charakteru wskazanych w pozwie postanowień dotyczących indeksacji walutowej, a w konsekwencji tego ich bezskuteczności, powoduje, że wszystkie pobrane od członków grupy w wyniku ich stosowania kwoty są nienależnym, świadczenie w rozumieniu art. 410 § 2 k.c., niezależenie od oceny czy obowiązywanie umowy kredytu z pominięciem mechanizmu jest prawnie możliwe. Z tego względu uzasadnione jest również żądanie ustalenia, że pozwany bank zobowiązany jest do zwrotu na rzecz członków grupy kwot obliczonych jako różnica pomiędzy kwotami faktycznie pobranymi od nich w wykonaniu umowy kredytu, w okresie objętym pozwem, a kwotami za ten sam okres obliczonymi z pominięciem niedozwolonych postanowień.
- Rozstrzygnięcie o możliwości obowiązywania w odniesieniu każdej umowy kredytu, może być dokonane w postępowaniu indywidulanym, w którym sąd decydować będzie o roszczeniach pieniężnych każdego członka grupy, w oparciu m.in. o ustalenia sądu dokonane w niniejszym postepowaniu. W każdym z tych postępowań indywidualnych sąd będzie mógł, orzec że:
- umowa kredytu wiąże dalej, bez postanowień abuzywnych dotyczących indeksacji, co uzasadniać będzie żądanie zwrotu przez bank wszystkich kwot pobranych w wyniku stosowania abuzywnych postanowień;
- że umowa jest nieważna, wobec czego konsumentowi przysługuje nie tylko roszczenie o zwrot kwot pobranych od niego w wyniku stosowania abuzywnych postanowień, lecz ponadto wszystkich innych kwot pobranych na podstawie nieważnej umowy,
- ewentualnie konsument będzie mógł oświadczyć, że chce wykorzystać mechanizmy zapewniające ochronę przed szczególnie niekorzystnymi skutkami unieważnienie umowy, przysługujące na tle prawa unijnego i polskiego
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.