Konsekracja obiektów nie może być sposobem na zajęcie komornicze

Składanie do akt postępowań egzekucyjnych dekretów o konsekracji nieruchomości, wystawionych przez dłużniczkę, działającą w imieniu Kościoła Naturalnego, nie powoduje umorzenia postępowania przez komornika. Konsekracji obiektów towarzyszą wnioski o umorzenie z powołaniem się na wolność religii i wyznania. Sąd Rejonowy w Gdańsku uważa jednak, że jest to próba instrumentalnego wykorzystania kodeksu postępowania cywilnego.

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym prowadzi postępowanie egzekucyjne z wniosku wierzyciela przeciwko dłużniczkom Hannie C. i Marii C. Na wniosek wierzyciela komornik wszczął egzekucję ze stanowiącej własność dłużniczki Marii C. nieruchomości – odrębnej własności lokalu mieszkalnego. 

Gmina wyznaniowa reprezentowana przez przełożoną Hannę C.  - złożyła skargę na zaniechanie przez komornika umorzenia z urzędu postępowania w zakresie egzekucji z nieruchomości.

Kupno poświęconej nieruchomości

Skarżąca wyjaśniła, że nabyła nieruchomość w województwie pomorskim, która uprzednio została konsekrowana dekretem Naczelnej Kościoła Naturalnego jako miejsce kultu, miejsce sakralne i przedmiot służący wspólnocie do wykonywania praktyk religijnych.

Skarżąca wskazała, że nieruchomość jeszcze przed podpisaniem umowy sprzedaży była i jest nadal we władaniu i użytkowaniu przez wspólnotę Kościoła Naturalnego jako miejsce kultu i odprawiania sakramentów oraz obrzędów.

Skarżąca podała, że jest jednostką kościelną organizacyjną, posiadającą osobowość prawną i jako nabywca nieruchomości przyłączyła się do postępowania egzekucyjnego. I powołała się na przepis art. 829 pkt. 6 k.p.c., stanowiący o wyłączeniu z egzekucji przedmiotów służących do wykonywania praktyk religijnych. Komornik winien zatem z urzędu umorzyć postępowanie.  

W odpowiedzi na skargę komornik wskazał, że brak jest przeszkód do kontynuowania egzekucji z nieruchomości.

Sprzedaż zajętej nieruchomości

Sąd ustalił, że  w toku postępowania egzekucyjnego po zajęciu nieruchomości, doszło do dwukrotnego przeniesienia prawa własności.

Po raz pierwszy na rzecz spółki z o.o. na podstawie umowy z  września 2022 r. - przeniesienia nieruchomości w wykonaniu uchwały w sprawie podwyższenia kapitału zakładowego w spółce. Nabywca nie zgłosił się do postępowania egzekucyjnego. Jak wynika z odpisu z KRS, 20 stycznia 2023 r. wykreślono z rejestru prezesa zarządu spółki Tomasza D., co spowodowało jednocześnie utratę organu uprawnionego do reprezentacji.

Okoliczność ta zgłoszona została do komornika, jako sprawa pilna.

Po raz drugi doszło do zbycia nieruchomości na rzecz Gminy W. G., którą reprezentował jako pełnomocnik ten sam Tomasz D. Spółkę z o.o. reprezentowała natomiast – jako prezes zarządu – Maria C. (dłużniczka w sprawie). Umowa sprzedaży zawarta została w dniu 22 stycznia 2024 r.

W treści umowy, Maria C. oświadczyła m.in., że „lokal mieszkalny jest konsekrowanym miejscem kultu Kościoła Naturalnego.  Nieruchomość służy w całości wyłącznie do wykonywania praktyk i obrzędów religijnych. Nabywca nieruchomości, tj. Gmina W. G., reprezentowana przez Hannę C. (drugiego dłużnika w sprawie) zgłosiła się skutecznie do postępowania.

Gmina W. G. z siedzibą w G. posiada osobowość prawną jako jednostka organizacyjna Kościoła Naturalnego, wpisanego w dziale A Rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych pod pozycją 190.

Wolność wyznania i ucieczka od spłaty długu

W ocenie sądu, skarga Naczelnej Kościoła Naturalnego nie zasługiwała na uwzględnienie. Zgodnie z przepisem art. 930 par.1 k.p.c., rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie, a kolejni wierzyciele dłużnika mogą przyłączyć się do prowadzonej egzekucji. Nabywca może uczestniczyć w postępowaniu w charakterze dłużnika. W każdym razie czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy.

Zdaniem sądu, błędny jest zarzut obowiązku umorzenia postepowania przez komornika. Nie budzi wątpliwości sądu, że wyłączenie spod egzekucji przedmiotów służących do wykonywania praktyk religijnych, nie ma charakteru absolutnego, lecz musi się wiązać z osobą dłużnika.

Z urzędu znana jest Sądowi Rejonowemu praktyka, stosowana w innych postępowaniach egzekucyjnych toczących się na obszarze apelacji, a polegająca na przedkładaniu do akt postępowań egzekucyjnych dekretów o konsekracji nieruchomości, wystawionych przez dłużniczkę Hannę C. (działającą w imieniu Kościoła Naturalnego). Konsekracji obiektów towarzyszą wnioski o umorzenie postępowań egzekucyjnych z powołaniem się na wolność religii i wyznania.

Jak wynika z zapisów w księdze wieczystej, stanowiąca przedmiot egzekucji nieruchomość została - jeszcze przed zajęciem przez komornika i przed datą wydania dekretu o konsekracji - obciążona ograniczonymi prawami rzeczowymi, w postaci hipotek zabezpieczających wierzytelności banku na kwotę 117 tys. 999 zł) oraz Gminy M. G. (hipoteka przymusowa na kwotę 26 tys. 579 zł).

W ocenie sądu, okoliczności faktyczne sprawy wskazują na próbę instrumentalnego wykorzystania przepisu art. 829 pkt 6 k.p.c.

Orzeczenie nie jest prawomocne.

Postanowienie Sądu Rejonowego Gdańsk – Południe w Gdańsku z 10 czerwca 2024 r., Wydział XII Cywilny Sekcja do Spraw Egzekucyjnych, sygn. akt: XII 1Co 208/24

Sprawdź również książkę: Kodeks cywilny. Kodeks postępowania cywilnego. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Prawo prywatne międzynarodo >>