Ustawa z 20 lipca 2018 r. o pomocy państwa w ponoszeniu wydatków mieszkaniowych w pierwszych latach najmu mieszkania czeka już tylko na opublikowanie w Dzienniku Ustaw. Generalnie zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2019 r. Część jej przepisów wejdzi w życie już 25 sierpnia. To te, które pozwolą gminom ogłosić nabór wniosków o dopłaty do czynszu za lokale zasiedlone przed tą datą. Aby uzyskać dopłatę do czynszu w nowo wybudowanym bloku, trzba znaleźć inwestora, który ma  zawartą umowę z gminą. Z kolei gmina musi mieć podpisaną umowę zabezpieczającej środki na przyszłe dopłaty z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. To gminy przeprowadzą wstępny nabór mieszkańców, wykorzystując zapisany w ustawie katalog kryteriów pierwszeństwa. Mogą do niego jednak dodać też swoje warunki. Ostateczna decyzja o wynajęciu mieszkania, będzie zależała od inwestora. On bowiem dokona oceny zdolności czynszowej. O wszystkie informacje dotyczące programu, najlpiej pytać w gminie, w której ktoś zamerza wynająć mieszkanie.

Czytaj więcej: Na dopłatach zyskają i inwestorzy, i najemcy >>

 

Dla kogo

O dopłaty może ubiegać się każda osoba fizyczna, która jest obywatelem polskim lub cudzoziemcem przebywającym w Polsce na podstawie wskazanego w ustawie tytułu, np. w związku ze świadczeniem pracy.  W dniu składania wniosku o dopłaty nie można jednak być właścicielem ani współwłaścicielem domu,  lokalu mieszkalnego, budynku choć z jednym lokalem mieszkalnym, osobą, której przysługuje - w całości lub w części - spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.  Wynajmowane mieszkanie:

  • zasiedlone po 25 sierpnia 2018 r. musi być wybudowane przez inwestora, z którym gmina podpisała umowę wskazującą na udział w programie "Mieszkanie na start". Musi być użytkowane przez najemcę na zasadzie pierwszego zasiedlenia, które musi nastąpić w ciągu 12 miesięcy od dnia zakończenia inwestycji
  • zasiedlone przed 25 sierpnia 2018 r. musi być wynajęte w oparciu o nabór wniosków przeprowadzony na podstawie warunków określonych przez gminę lub spółkę gminną;
  • służyć własnym potrzebom mieszkaniowym najemcy i pozostałych osób wchodzących w skład gospodarstwa domowego, co oznacza, że nie można go podnająć innej osobie i nie może to być lokal użytkowy,
  • nie może być socjalne lub komunalne (wchodzić  w skład mieszkaniowego zasobu gminy), za wyjątkiem mieszkań wybudowanych z wykorzystaniem preferencyjnego finansowania udzielonego przez BGK.


Listę gmin, które uczestniczą w programie Mieszkanie na Start można sprawdzić na stronie  Banku Gospodarstwa Krajowego. Z dopłat będzie można skorzystać niezależnie od tego, czy wybierze się opcję najmu mieszkania z dochodzeniem do własności czy tylko najem.

 

Liczy się dochód

Zgodnie z ustawą gospodarstwo jednoosobowe będzie mogło ubiegać się o dopłatę, jeżeli jego średni miesięczny dochód nie przekracza 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej publikowanego przez GUS. Oznacza to, że obecnie o dopłatę mogłyby się starać osoby  samotnie zarabiające do 2562,91 zł miesięcznie.  W przypadku pozostałych gospodarstw domowych sześćdziesięcioprocentowy próg jest zwiększany o 30 punktów procentowych na każdą kolejną osobę. Dla  dwuosobowego gospodarstwa limit wyniesie więc 90 proc. przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, a  dla trzyosobowego - 120 proc., a czteroosobowego 150 proc. W drugim półroczu 2017 r. przeciętne wynagrodzenie wynosił 4271,51 zł. Dochód czteroosobowej rodziny musi  wynieść mniej niż 6 407 zł, czyli 1601 zł na osobę. Dla rodzin sześcioosobowych próg zostałby zwiększony do 210 proc. i wyniósłby 8970,17 zł, czyli 1495,03 zł na osobę. Tyle, że w przypadku ustalania dochodu z działalności podlegającej opodatkowaniu na podstawie ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym*  przyjmuje się dochód miesięczny w wysokości 1/12 dochodu ogłaszanego corocznie, w drodze obwieszczenia ministra* właściwego do spraw rodziny, o którym mowa w art. 5 ust. 7a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych*.  
Do ustalenia średniego dochodu gospodarstwa domowego wlicza się dochody wszystkich osób stale z zamieszkujących z najmcą, czyli także tych, z którymi w żaden sposób nie jest  spokrewniony.
 

W jakiej wysokości

Wysokości dopłaty będzie równa 1/12 kwoty iloczynu średniego wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia 1 m2 powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych obowiązującego w dniu złożenia wniosku o dopłaty  w gminie, na terenie której położone jest mieszkanie, jego powierzchni oraz współczynnika dopłaty. Współczynnik będzie wynosił 1,8 proc. przez pierwsze 36 miesięcy, 1,2 proc. w kolejnych 36 m-cach   0,6 proc. – w pozostałym okresie. W zależności od regionu maksymalna wysokość dopłat do czynszu w programie Mieszkanie na start dla 4-osobowego gospodarstwa domowego może wynieść zgodnie z ustawą od 300 do 500 zł. Na największe miesięczne dopłaty mogą liczyć 4-osobowe rodziny z Warszawy, tj. 561 zł. W Gdańsku wyniosą one 507 zł, w Krakowie - 473 zł, we Wrocławiu - 471 zł, w Katowicach - 423 zł. Najmniejsze dopłaty będą przysługiwały w Łodzi - 375 zł oraz w Opolu - 374 zł. Natomiast średnie dopłaty w województwach dla takiej rodziny resort przewiduje w pomorskim - 454 zł, a najmniej będą mogli otrzymać mieszkańcy woj. opolskiego - 306 zł. Wniosek o zawarcie umowy najmu będzie składany w gminie. Gminy zaczną wypłacać dopłaty po 1 stycznia 2019 r. Wsparcie ma być przyznawane na 15 lat. W tym czasie jednak wysokość dopłaty może się zmienić: zmniejszyć lub zwiększyć w zależności od wykazywanego dochodu lub liczby osób stale zamieszkujących z najemcą.

 

 

 

Uwaga na terminy

Dopłaty dla danego lokalu są stosowane nie dłużej niż 20 lat od miesiąca, w którym zakończona została inwestycja mieszkaniowa. Jeżeli ktoś jest kolejnym najemcą, a poprzedni najemca wynajmował to samo mieszkanie przez 7 lat z dopłatami , to w tym lokalu można korzystać z dopłat tylko do zakończenia 20 lat (czyli przez 13 lat). Są zatem dwa ważne terminy. Jeden dotyczy najemców - dopłaty są przyznawane maksymalnie na 15 lat. Drugi -dwudziestoletni termin - dotyczy lokali.

 

Decyduje gmina i inwestor

Choć wzór wniosku o dopłaty określi rozporządzenie, a część kryteriów jest w ustawie, to jeszcze rada gminy doprecyzuje zasady przeporwadzenia naboru w uchwale. Wskaże też maksymalny miesięczny dochód gospodarstwa domowego lub wysokość obowiązkowej kaucji zabezpieczającej umowę, których spełnienie zdecyduje o posiadaniu zdolności czynszowej najmu. Ostateczna decyzja o zawarciu umów najmu będzie zależała od inwestora. To on dokona oceny zdolności czynszowej. Radni określą zaś kryteria pierwszeństwa skorzystania z dopłat. Wśród wymienionych w ustawie są m.in.: wysokości dochodów, wychowywania dziecka, posiadania w przeszłości prawa do lokalu, stopień niepełnosprawności, a także wiek. Rada będzie mogła dodać kryteria własne i nadać części charakter bezwzględnie obowiązujący. Dlatego informacji o terminach składania wniosków i wymaganych dokumentach należy szukać w gminie, w której ma być wynajęte mieszkanie.

Po złożeniu wniosku,  gmina weryfikuje, czy najemca spełnia warunki. Następnie wójt lub burmistrz czy prezydent wydaje decyzję administracyjną o przyznaniu lub nieprzyznaniu prawa do dopłat. Ma na to miesiąc od złożenia wniosku. W przypadku przyznania  dopłaty, wysokość czynszu zostanie skorygowana przez wynajmującego o wysokość miesięcznej dopłaty, która trafi bezpośrednio na rachunek wynajmującego.

 

Obowiązki przez 15 lat

Gmina co roku zweryfikuje, czy osoby, którym  przyznała dopłaty nadal spełniają kryteria. Przed rozpoczęciem każdych kolejnych 12 miesięcy stosowania dopłat najmeca musi złożyć do gminy oświadczenia o liczbie osób pozostających w gospodarstwie domowym, ich dochodach, a także dotyczące własności do innych nieruchomości mieszkalnych. Obowiązek złożenia oświadczeń spoczywa na najemcy - może  to zrobić po upływie 10 miesięcy, ale nie później niż przed końcem 12-miesięcznego okresu stosowania dopłat. Jeżeli nie przedstawi gminie dokumentów w terminie, otrzyma  wezwanie od gminy do ich złożenia w terminie 7 dni. Brak przedstawienie dokumentów spowoduje wstrzymanie dopłat.Okres wstrzymania dopłat jest wliczany do okresu stosowania dopłat. Utrata prawa do dopłat nie wyklucza możliwości ich wznowienia w późniejszym okresie, jeżeli najemca ponownie spełni warunki. Jeżeli weryfikacja przebiegnie pozytywnie, najemca otrzyma informację o utrzymaniu kwoty dopłaty na dotychczasowym poziomie lub decyzje o zmianie jej wysokości.

----------------------------------------------------------------------------------------------
* Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu.