Zaproszenie do debaty o pozycji referendarza i asystenta

"Jeśli nie sędzia to kto?, czyli o statusie referendarza i asystenta w strukturze polskiego wymiaru sprawiedliwości" - debatę na taki temat organizują w środę Helsińskia Fundacja Praw Człowieka i Wolters Kluwer Polska. Jak mówi Michał Pałka, referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Pruszkowie, odpowiadający w Ogólnopolskim Stowarzyszeniu Referendarzy Sądowych za kontakty z mediami, jest o czym mówić, bo potencjał referendarzy nie jest w polskich sądach dostatecznie wykorzystywany.

Organizatorzy konferencji przypominają, że referendarze i asystenci sędziów odgrywają żywotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu wymiaru sprawiedliwości. Jednakże nadal istnieje problem właściwego określenia podziału kompetencji procesowych pomiędzy sędziów, asystentów i referendarzy, przez co status przedstawicieli wskazanych grup pozostaje niejasny.
- Dla referendarzy sądowych najważniejszym problemem jest poszerzenie katalogu ich kompetencji procesowych - mówi Michał Pałka. I podkreśla, że jest to istotne nie tylko z punktu widzenia tej grupy, ale jest to istotny problem całego wymiaru sprawiedliwości. To problem efektywnego wykorzystania kapitału ludzkiego. Na sędziach ciąży zbyt wiele obowiązków, które zamiast nich mogliby spełniać referendrarze, asystenci i sekretarze sądowi, odpowiednio do statusu każdej z tych grup - mówi. Jak podkreśla Michał Pałka, referendarz to prawnik i orzecznik, który zgodnie z ustrojem sadów powszechnych jest niezależny w wydawaniu orzeczeń. Żeby być referendarzem trzeba nie tylko ukończyć studia prawnicze, ale też odbyć aplikację. Są to więc osoby dobrze przygotowane do pracy w sądach.
Jakie sprawy, poza dotychczasowymi obowiązkami, mogliby załatwiać referendarze? Według Michała Pałki mogłyby to być m.in. decyzje związane z wykonywaniem orzeczeń. Przede wszystkim w sądowym postępowaniu egzekucyjnym, z pewnymi wyjątkami oraz w postępowaniu karnym wykonawczym - też z pewnymi wyjątkami, jak np. warunkowe przedterminowe zwolnienie. - Sądzę jednak, że większość spraw karnych wykonawczych to nie jest wymiar sprawiedliwości, tylko zapewnienie praworządności i porządku publicznego przez wykonanie orzeczonej kary lub innego środka karnego. Takie sprawy mogliby załatwiać referendarze sądowi - twierdzi Michał Pałka i wskazuje też na inne przykłady: postępowanie nakazowe, pojednawcze, klauzulowe, depozytowe...

Podczas dzisiejszej debaty omawiane będą też następujące problemy:
1. perspektywy zawodowe referendarzy i asystentów, czyli o ścieżkach prowadzących do samodzielnej pracy zawodowej, w tym jednolitości zawodu asystenta sędziego;
2. pojęcie „wymiar sprawiedliwości” (art. 175 Konstytucji RP), a „uwolnienie” sędziów od zbędnych czynności;
3. wymogi stawiane kandydatowi na referendarza i asystenta, czyli o adekwatności oczekiwań, strukturze zatrudnienia i roli Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury;

Jej uczestnikami, poza Michałem Pałką z Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Referendarzy Sądowych będą: Waldemar Urbanowicz, członek Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Asystentów Sędziów, sędzia Jarema Sawiński, z Sądu Okręgowego w Poznaniu, członek Krajowej Rady Sądownictwa, sędzia Ewa Stryczyńska, z Sądu Okręgowego w Warszawie, członkini Rady Programowej Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, a także sędzia Grażyna Kołodziejska z Ministerstwa Sprawiedliwości. Debatę będzie moderował dr Adam Bodnar.

Debata odbędzie się w środę 30 marca 2011 r. w godz. 16.30-19.00 w siedzibie Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka (Warszawa, ul. Zgoda 11, VI piętro). Debata będzie transmitowana na żywo pod adresem: www.lex.pl/legislacja .