Podstawą do rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego był wniosek o rozpoznanie zagadnienia prawnego w sprawie z odwołania sędziego M. D. od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa w sprawie przedstawienia wniosku o powołanie do pełnienia urzędu na dwadzieścia siedem stanowisk sędziego Sądu Okręgowego.
Skład 3-osobowy przekazał sprawę rozszerzonemu składowi Izby.
Sędzia sprawozdawca Marcin Łochowski zauważył, że zarówno w dotychczasowym orzecznictwie, jak i piśmiennictwie dominowało stanowisko, że wniosek o wyłączenie sędziego niewyznaczonego do rozpoznania danej sprawy jest dopuszczalny. Argumentacja, która miała przemawiać za takim stanowiskiem, była jednak bardzo lakoniczna.
Ujednolicenie procedur
Mając na względzie rozwiązania wypracowane na gruncie procedury karnej oraz utrwalone już w tym zakresie stanowisko Izby Karnej Sądu Najwyższego, które wniosek o wyłączenie wszystkich sędziów odczytuje jako skutecznie złożony tylko w stosunku do sędziego (sędziów) wyznaczonych do rozpoznania danej sprawy, Izba uznała za nieuzasadnioną odmienną interpretację przepisów o wyłączeniu sędziego na gruncie postępowania karnego i cywilnego.
Cel: Doprowadzenie do paraliżu
Sąd Najwyższy zwrócił również uwagę na praktyczny aspekt takiego rozwiązania, wskazując na pojawiającą się w ostatnich latach zwiększoną częstotliwość składania wniosków o wyłączenie sędziego, co niejednokrotnie ma na celu doprowadzenie do paraliżu postępowania sądowego. Bezstronność sądu jest natomiast tylko jednym z komponentów przysługującego stronie prawa do sądu, przy czym pamiętać również należy o prawie strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki.
Zdaniem Sądu Najwyższego w powiększonym składzie dotychczasowe rozwiązanie, pozwalające stronie na składanie wniosku o wyłączenie sędziego niewyznaczonego do rozpoznania danej sprawy, mogło również prowadzić do dowolnego kształtowania przez stronę składu sądu.
Pozostaje prawo do bezstronnego sądu
Kwestię bezstronności sędziego należy oceniać w konkretnej sprawie, jest to natomiast możliwe tylko w przypadku, gdy sprawa zostaje przydzielona danemu sędziemu. Przyjęte przez Sąd Najwyższy rozwiązanie nie ogranicza możliwości składania wniosków o wyłączenie sędziów wyznaczonych do rozpoznania sprawy, w celu zapewnienia rozpoznania tej sprawy przez bezstronny sąd - podkreślił sędzia Łochowski.
Sygnatura akt: uchwała SN(7) z 26.07.2019 r., I NOZP 1/19, OSNKN 2020.
