Ustalony w ustawie z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. 2014 r., poz. 1446 ze zm.) katalog form ochrony zabytków na chwilę obecną przewiduje w tym zakresie takie rozwiązania, jak wpis do rejestru zabytków, uznanie za pomnik historii, utworzenie parku kulturowego oraz ustalenia ochrony zawarte m.in. w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Na podstawie ustawy z 10 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz ustawy o muzeach (Dz. U. poz. 1330) katalog ten zostanie poszerzony o wpis na Listę Skarbów Dziedzictwa.
Nowelizacja powierza ministrowi właściwemu do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego prowadzenie Listy, jak i dokonywanie na niej wpisów zabytków o szczególnej wartości dla dziedzictwa kulturowego, przy czym mogą one być dokonywane z urzędu lub na wniosek osoby będącej właścicielem zabytku ruchomego.
Skutkiem wpisu zabytku ruchomego na Listę będzie powstanie określonych obowiązków i uprawnień po stronie dysponenta zabytkiem. Wśród obowiązków można wymienić przykładowo konieczność informowania ministra o zmianie miejsca przechowywania zabytku, o przejściu prawa własności czy o uszkodzeniu lub zniszczeniu zabytku. Zabytek wpisany na Listę powinien być również udostępniany w celu przeprowadzenia nad nim badań. Powinien być on w odpowiedni sposób zabezpieczony na wypadek kradzieży, pożaru i innych zagrożeń. W tym zakresie można będzie ubiegać się o przyznanie dotacji celowej na pokrycie kosztów odpowiedniego zabezpieczenia, a także o zapewnienie przechowywania zabytku w odpowiednio przygotowanym pomieszczeniu państwowej instytucji kultury.
Z wpisem zabytku na Listę będzie się również wiązać zakaz wywozu go za granicę na stałe, jak i zakaz wydania w stosunku do niego wielokrotnego pozwolenia na czasowy wywóz za granicę.
Duża część przepisów ustawowych odnoszących się do zabytków rejestrowych znajdzie zastosowanie w przypadku zabytków wpisanych na Listę. Podobne będą przykładowo wymagania w zakresie prowadzonych prac konserwatorskich, restauratorskich lub badań konserwatorskich, jak i warunki przyznania dotacji na przeprowadzenie takich prac.
W zakresie ustawy z 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz. U. 2012 r., poz. 987 ze zm.) ustawa nowelizująca wprowadza zmianę polegającą na uzależnieniu dopuszczalności skreślenia muzealium będącego zabytkiem z inwentarza muzeum od wpisania go do rejestru zabytków.
Nowelizacja wchodzi w życie z dniem 25 listopada 2016 r.
Źródło: www.dziennikustaw.gov.pl,