W Dzienniku Ustaw nr 7 (poz.46) z 18 stycznia 2010 r. została ogłoszona ustawa z dnia 17 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz ustawy – Kodeks postępowania karnego, która dokonuje zmian w zakresie trzech artykułów penalizujących czyny wymierzone przeciwko wolności człowieka.
Nowelizacja art. 189 k.k. polega na zwiększeniu zagrożenia ustawowego przewidzianego za przestępstwo bezprawnego pozbawienia wolności połączonego ze szczególnym udręczeniem. W obecnym stanie prawnym ten typ kwalifikowany zagrożony był karą pozbawienia wolności od roku do lat 10. Nowa regulacja przewiduje, że sprawca podlegać będzie karze pozbawienia wolności nie krótszej niż 3 lata.
Rozszerzony został określony w art. 240 § 1 k.k. katalog przestępstw, co do których istnieje obowiązek denuncjacji. Prawny obowiązek zawiadomienia organów powołanych do ścigania przestępstw nałożony został także na osoby, które posiadają wiadomość o karalnym przygotowaniu, usiłowaniu lub dokonaniu czynu zabronionego z art. 189 k.k., czyli pozbawieniu człowieka wolności.
Zmiana w zakresie art. 252 k.k. polega w szczególności na podwyższeniu zagrożenia ustawowego za przewidziany w § 1 tego artykułu typ zasadniczy przestępstwa wzięcia zakładnika, z dotychczasowej kary pozbawienia wolności od roku do lat 10, na karę pozbawienia wolności w wymiarze nie krótszym niż 3 lata. Ponadto zrezygnowano z typu kwalifikowanego tego przestępstwa przez następstwo w postaci śmierci człowieka lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, wprowadzając w zamian nowy typ kwalifikowany, przez okoliczność polegającą na szczególnym udręczeniu zakładnika, zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo karą 25 lat pozbawienia wolności. Wprowadzona została także możliwość zastosowania przez sąd nadzwyczajnego złagodzenia kary wobec sprawcy tego typu kwalifikowanego - fakultatywnie w przypadku, gdy sprawca odstąpił od zamiaru wymuszenia i zwolnił zakładnika i obligatoryjnie jeżeli uczynił to dobrowolnie.
Wprowadzone zmiany prawa materialnego implikują także zmiany proceduralne. W związku z tym, że zgodnie z nowym brzmieniem art. 252 k.k., wzięcie lub przetrzymywanie zakładnika staje się zbrodnią, z przepisu art. 25 § 1 pkt 2 k.p.k. zawierającego katalog występków należących do właściwości sądu okręgowego usunięto odwołanie do art. 252 k.k. Przewidziano także przepis przejściowy regulujący kwestię właściwości sądu dla trwających już postępowań, jeżeli na podstawie ustawy nastąpiła zmiana tej właściwości, wprowadzając zasadę perpetuatio fori.
Ustawa wejdzie w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia.
Nowelizacja art. 189 k.k. polega na zwiększeniu zagrożenia ustawowego przewidzianego za przestępstwo bezprawnego pozbawienia wolności połączonego ze szczególnym udręczeniem. W obecnym stanie prawnym ten typ kwalifikowany zagrożony był karą pozbawienia wolności od roku do lat 10. Nowa regulacja przewiduje, że sprawca podlegać będzie karze pozbawienia wolności nie krótszej niż 3 lata.
Rozszerzony został określony w art. 240 § 1 k.k. katalog przestępstw, co do których istnieje obowiązek denuncjacji. Prawny obowiązek zawiadomienia organów powołanych do ścigania przestępstw nałożony został także na osoby, które posiadają wiadomość o karalnym przygotowaniu, usiłowaniu lub dokonaniu czynu zabronionego z art. 189 k.k., czyli pozbawieniu człowieka wolności.
Zmiana w zakresie art. 252 k.k. polega w szczególności na podwyższeniu zagrożenia ustawowego za przewidziany w § 1 tego artykułu typ zasadniczy przestępstwa wzięcia zakładnika, z dotychczasowej kary pozbawienia wolności od roku do lat 10, na karę pozbawienia wolności w wymiarze nie krótszym niż 3 lata. Ponadto zrezygnowano z typu kwalifikowanego tego przestępstwa przez następstwo w postaci śmierci człowieka lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, wprowadzając w zamian nowy typ kwalifikowany, przez okoliczność polegającą na szczególnym udręczeniu zakładnika, zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo karą 25 lat pozbawienia wolności. Wprowadzona została także możliwość zastosowania przez sąd nadzwyczajnego złagodzenia kary wobec sprawcy tego typu kwalifikowanego - fakultatywnie w przypadku, gdy sprawca odstąpił od zamiaru wymuszenia i zwolnił zakładnika i obligatoryjnie jeżeli uczynił to dobrowolnie.
Wprowadzone zmiany prawa materialnego implikują także zmiany proceduralne. W związku z tym, że zgodnie z nowym brzmieniem art. 252 k.k., wzięcie lub przetrzymywanie zakładnika staje się zbrodnią, z przepisu art. 25 § 1 pkt 2 k.p.k. zawierającego katalog występków należących do właściwości sądu okręgowego usunięto odwołanie do art. 252 k.k. Przewidziano także przepis przejściowy regulujący kwestię właściwości sądu dla trwających już postępowań, jeżeli na podstawie ustawy nastąpiła zmiana tej właściwości, wprowadzając zasadę perpetuatio fori.
Ustawa wejdzie w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia.