W myśl zmienionego k.k.w., skazani będą mogli wykonywać nieodpłatnie prace porządkowe oraz pomocnicze na rzecz jednostek organizacyjnych Służby Więziennej, a także na cele społeczne na rzecz:
- samorządu terytorialnego,
- podmiotów, dla których organ gminy, powiatu lub województwa jest organem założycielskim,
- państwowych lub samorządowych jednostek organizacyjnych,
- spółek prawa handlowego z wyłącznym udziałem Skarbu Państwa lub gminy, powiatu czy województwa.
Wyznaczone podmioty, które wcześniej zgłosiły zapotrzebowanie na przyjęcie skazanych do pracy, będą zobowiązane ich przyjąć.

W myśl jeszcze obowiązującego § 1 art. 123a k.k.w., wynagrodzenie nie przysługuje skazanemu tylko za prace porządkowe oraz pomocnicze na rzecz jednostek organizacyjnych Służby Więziennej lub za prace porządkowe na rzecz samorządu terytorialnego.
W nowelizacji k.k.w. przewiduje się także zwiększenie potrącenia (z 25% do 45%) wynagrodzenia na cele Funduszu Aktywizacji Zawodowej Skazanych oraz Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy. Jednocześnie ulegnie zmniejszeniu (z 10% do 7%) potrącenie wynagrodzenia przysługującego za pracę skazanych, odprowadzane na Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

Pozytywna opinia Sądu Najwyższego
Sąd Najwyższy uznał, że nowelizacja zasługuje na pozytywną ocenę, gdyż umożliwia szersze niż dotąd zatrudnianie skazanych. W opinii SN, wprowadzenie pracy na cele społeczne, jak również znaczące poszerzenie katalogu podmiotów, na rzecz których ta praca będzie świadczona, to trafne rozwiązanie. Jak uzasadnia SN: "z jednej strony urealnia to możliwość zatrudnienia skazanych, z drugiej jest w pełni uzasadnione z punktu widzenia odczuć społecznych". Niemniej, w odniesieniu do samego zakresu podmiotów, na rzecz których skazani mogliby pracować, SN sugerował rozważenie jego rozszerzenia - także na inne spółki prawa handlowego.
Sąd Najwyższy z aprobatą odniósł się również do projektowanej możliwości zawnioskowania przez skazanego lub wyrażenia przez niego zgody na zwiększenie wymiaru czasu pracy, gdyż - jak wskazał - jeżeli skazanemu zależy na wykonywaniu zajęć na cele społeczne, w dodatku nieodpłatnie, nie ma podstaw, by mu tego zakazywać.
Jednakże, co istotne, SN zwrócił uwagę na skutki projektowanego zwiększenia potrąceń na odpowiednie fundusze - z wynagrodzenia skazanego za pracę odpłatną. W sumie wzrosną one z 35% do 52%. Sąd Najwyższy wskazuje, że wynagrodzenie po tak znaczącym uszczupleniu nabierze wręcz fasadowego charakteru, a pamiętać należy, że to wynagrodzenie najczęściej jest przekazywane na utrzymywanie bliskich skazanego czy też w celu pokrycia obowiązków alimentacyjnych ciążących na skazanym.
Sąd Najwyższy ponadto wysoko ocenił merytoryczną zawartość uzasadnienia projektu tej ustawy, opis poszczególnych zmian i ocenę skutków regulacji.

Nowelizacja k.k.w., opublikowana 1 lutego br. (Dz. U. z 2017 r. poz. 204), wejdzie w życie 1 kwietnia br.

Opracowanie: Małgorzata Sowa-Grajewska