Zgodnie z ustawą  (Dz. U. poz. 355) zmieniającą uchylony zostanie art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2012 r., poz. 1112 ze zm.). Na mocy tego przepisu w dotychczasowym stanie prawnym w stosunku do dłużnika w postępowaniu upadłościowym nie stosuje się przepisów o zwolnieniu od kosztów sądowych. Usunięcie treści ust. 1 w art. 32 Prawa upadłościowego i naprawczego spowoduje, że w miejsce dotychczasowego zakazu zwolnienia dłużnika od kosztów sądowych automatycznie znajdą zastosowanie reguły ogólne w tym zakresie wynikające z ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.), która to ustawa przewiduje zwolnienie od kosztów sądowych dla przedsiębiorców, którzy są osobami fizycznymi w art. 102, natomiast jeżeli są osobą prawną – na zasadach określonych w art. 103 tej ustawy.

Zgodnie z art. 102 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba fizyczna, która złożyła oświadczenie, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Stosownie zaś do art. 103 tej ustawy sąd może przyznać zwolnienie od kosztów sądowych osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, jeżeli wykazała, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie. Przesłanka zwolnienia od kosztów sądowych w przypadku osób prawnych jest inna niż w przypadku osób fizycznych i zakłada większy rygor, gdyż wymaga udowodnienia braku środków na uiszczenie kosztów, a nie jedynie złożenia oświadczenia – tak jak to jest przewidziane w przypadku osób fizycznych.

Zmiana jest konsekwencją uznania art. 32 ust. 1 Prawa upadłościowego i naprawczego za niezgodną z Konstytucją przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 15 maja 2012 r., sygn. akt P 11/10 (OTK-A 2012/5/50, Dz. U. 2012, poz. 578). W wyroku tym Trybunał orzekł o niekonstytucyjności kwestionowanego przepisu w zakresie, w jakim dotyczy dłużników będących spółkami z ograniczoną odpowiedzialnością. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego ustawodawca ograniczył konstytucyjne prawo do sądu uniemożliwiając zwolnienie dłużnika-wnioskodawcy od opłaty sądowej od wniosku o ogłoszenie upadłości. Przepis art. 32 ust. 1 Prawa upadłościowego i naprawczego w dotychczasowym brzmieniu zmusza bowiem sąd upadłościowy do zwrotu nieopłaconego wniosku dłużnika o ogłoszenie upadłości bez merytorycznego rozpatrzenia, nawet jeżeli wniosek jest zasadny. Droga sądowa w tym postępowaniu jest formalnie otwarta dla każdego, a podjęcie postępowania nakazane (art. 21 ust. 1 ustawy), jednak dłużnicy nieposiadający dostatecznych środków aby opłacić wniosek nie mogą zrealizować swego prawa i obowiązku. W uzasadnieniu orzeczenia Trybunał wskazał na potrzebę podjęcia inicjatywy ustawodawczej w przedmiocie umożliwienia zwolnienia od kosztów sądowych wszystkim dłużnikom (w tym spółkom z ograniczoną odpowiedzialnością) w postępowaniu upadłościowym. Opublikowana nowelizacja realizuje ten postulat.

Zmiana wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, t . j. 30 marca 2013 r.