Powód wniósł o zasądzenie od pozwanych kwoty pieniężnej z odsetkami i kosztami postępowania, nabytej od banku i wynikającej z zaciągniętego przez pozwanych kredytu.
Sąd Okręgowy oddalił powództwo, stwierdzając nieważność umowy z uwagi na zasadniczą dysproporcję w prawach i obowiązkach stron na korzyść banku w stosunku do pozwanych (konsumentów).
Ustalił, że pozwani zaciągnęli kredyt złotowy na zakup samochodu indeksowany kursem CHF, stanowiący równowartość w złotych kwoty 27.951,66 CHF. Wysokość zobowiązania była ustalana, jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej w walucie indeksacyjnej - po jej przeliczeniu wg kursu sprzedaży tej waluty określonej przez bank. Ani regulamin ani umowa nie określały sposobu ustalania kursów kupna i sprzedaży waluty indeksacyjnej. Bank miał również dowolność w kwestii ustalania warunków zmiany oprocentowania kredytu, bez konieczności powiązania jej ze stawką LIBOR. Pomimo zawarcia wielu aneksów pozwani nie byli w stanie wywiązywać się z obowiązku spłaty kredytu i bank ostatecznie wypowiedział pozwanym umowę, przewalutował pozostałe zadłużenie, a następnie zbył wierzytelność powodowi.
Umowa zawierała niedozwolone klauzule
Zdaniem Sądu umowa kredytu tej treści, nie określając warunków zmiany oprocentowania była od samego początku niezgodna z przepisami ustawy Prawo bankowe. Sąd przypomniał, że klauzula zmiennego oprocentowania nie może mieć charakteru blankietowego, lecz powinna dokładnie wskazywać okoliczności faktyczne usprawiedliwiające zmianę oprocentowania oraz relację między zmianą tych czynników, a rozmiarem zmiany stopy oprocentowania kredytu. Zwrócił też uwagę, że zapisy umowy pozwalały bankowi na dowolne ustalanie kursów kupna i sprzedaży waluty na potrzeby rozliczeń kredytowych, nie precyzując w żaden sposób warunków ich ustalenia.
Umowa kredytu nie zawierała niezbędnych elementów
Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu I instancji.
Podkreślił, że postanowienia umowy pozwalające bankowi na dowolne ustalanie kursów kupna i sprzedaży waluty na potrzeby rozliczeń kredytowych, powodowały, że umowa dotknięta była oczywistymi brakami w zakresie jednoznaczności regulacji pozwalającej zawierającemu umowę z bankiem konsumentowi ocenić stopień ryzyka finansowego związanego ze spłatą kredytu. Zgodnie natomiast z art. 3851 § 1 k.c. postanowienia takie, które kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy, które nie były uzgodnione indywidualnie nie wiążą go. Z kolei, brak w umowie kredytu warunków zmiany oprocentowania powodował, że umowa kredytu była sprzeczna z ustawą w rozumieniu art. 58 k.c. Czynność prawna może być bowiem sprzeczna z ustawą także wówczas, gdy nie zawiera treści lub innych elementów objętych nakazem wynikającym z normy prawnej. Ówczesny art. 69 ustawy Prawo bankowe jasno natomiast wskazywał, że zapis o warunkach zmiany oprocentowania kredytu musi się w umowie znajdować. Jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 58 § 3 k.c.) Sąd uznał z kolei, podobnie jak Sąd I instancji, niewystarczające pouczenie pozwanych, jako konsumentów o skutkach zawarcia kredytu indeksowanego do waluty obcej oraz o ryzyku z tego wynikającym, w szczególności w stosunku do możliwych do osiągnięcia przez kredytobiorców korzyści.
Wyrok SA w Katowicach z dnia 19 stycznia 2018 r. I ACa 632/17