Sprawa dotyczyła Jana R., który miał w domu i przy sobie niedozwolony narkotyk – konopie indyjskie i substancję psychotropową w postaci 4-chlorometkatynonu (4-CMC) o wadze 51 grama netto, czyli środek odurzający, co stanowi czyn z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii.
Ograniczenie wolności
Sąd Rejonowy dla Krakowa - Nowej Huty w Krakowie wydał wyrok nakazowy wobec mężczyzny, uznając jego niezaprzeczalną winę.
Sąd wymierzył Janowi R. karę sześciu miesięcy ograniczenia wolności, zobowiązując go do wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym.
Zobowiązał również oskarżonego do powstrzymania się od używania środków odurzających i orzekł wobec niego przepadek poprzez zniszczenie dowodów rzeczowych.
Wobec braku sprzeciwu uprawnionych stron - wskazany wyrok nakazowy uprawomocnił się 2 sierpnia 2023 r.
Tryb nakazowy - niewłaściwy
Wyrok ten nie spodobał się jednak prokuratorowi generalnemu, który zaskarżył orzeczenie na niekorzyść skazanego. W kasacji zarzucono rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa karnego procesowego, poprzez wydanie wobec Jana R. wyroku w postępowaniu nakazowym i uznanie go za winnego popełnienia zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu, kwalifikowanego z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, pomimo braku spójności pomiędzy zarzutem aktu oskarżenia a postanowieniem o przedstawieniu zarzutów. W konsekwencji - okoliczności czynu, czas jego popełnienia i wina oskarżonego, w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, budziły wątpliwość.
A co więcej - zastosowanie trybu nakazowego było niedopuszczalne. W związku z tym zarzutem skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku nakazowego i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu dla Krakowa - Nowej Huty w Krakowie do ponownego rozpoznania.
SN: Inny czyn w wyroku
Sąd Najwyższy uznał, że kasacja jest oczywiście zasadna i jako taka została uwzględniona.
Stosownie do treści art. 500 par. 1 i 3 k.p.k. możliwość wydania wyroku nakazowego istnieje w przypadku, gdy materiał dowodowy zebrany w sprawie pozwala na stwierdzenie, że okoliczności czynu i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości.
Dla wydania orzeczenia w trybie nakazowym wymagane jest osiągnięcie przez sąd, w oparciu o zebrane w dochodzeniu dowody, dostatecznego stopnia pewności w zakresie okoliczności popełnienia czynu przestępnego i winy oskarżonego. Brak wątpliwości dotyczy zarówno sprawstwa danego czynu, w tym wszystkich okoliczności mających wpływ na dokonanie właściwej oceny prawnej czynu, jak i winy oskarżonego, z uwzględnieniem jego wyjaśnień. W przeciwnym wypadku koniecznym jest rozpoznanie sprawy na rozprawie głównej.
SN stwierdził, że analiza akt sprawy pozwala wnioskować, że warunki do procedowania w trybie nakazowym nie zostały w niej spełnione. Zaistniały w niej bowiem wątpliwości prawne, jak i faktyczne, które winny skutkować uznaniem, iż tryb nakazowy nie był dopuszczalny. Przede wszystkim sąd rejonowy nieprawidłowo dokonał wstępnej kontroli wymogów formalnych aktu oskarżenia, w wyniku czego nie dostrzegł konieczności jego zwrócenia oskarżycielowi.
W konsekwencji wszczęte w tej sprawie dochodzenie i przedstawiony w jego toku zarzut dotyczył innego czynu niż ten, o popełnienie którego Jan R. został finalnie oskarżony, a następnie skazany.
Nie ulega przy tym wątpliwości, że jednym z warunków formalnych aktu oskarżenia jest dokładne określenie zarzucanego oskarżonemu czynu ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz skutków, a zwłaszcza wysokości powstałej szkody.
W orzecznictwie podkreśla się również, że należy zharmonizować zarzut aktu oskarżenia z postanowieniem o przedstawieniu zarzutów w tym sensie, że w obu tych dokumentach procesowych chodzić musi o ten sam czyn. Brak natomiast takiej spójności stanowi wadę formalną, którą trzeba usunąć.
Czyn opisany w postanowieniu o przedstawieniu Jana R. zarzutu odnosi się do znacznie większej ilości środka odurzającego w postaci ziela konopi innych niż włókniste, a mianowicie 19,20 gram netto (zamiast wadliwie przypisanych 3,15 gram netto) oraz innego rodzaju substancji psychoaktywnej, a mianowicie 3,2 gram netto mefedronu (zamiast wadliwe przypisanych 1,51 gram netto chlorometkatynonu (4-CMC)
Porównanie opisów czynów zarzucanych Janowi R. w postanowieniu o przedstawieniu zarzutów oraz w akcie oskarżenia wskazuje, że nie są one spójne co do czasu, a także okoliczności czynu, odnoszących się do ilości i jakości środków, które wymieniony faktycznie posiadał. Przy czym nieprawidłowy był opis czynu zabronionego wskazany w akcie oskarżenia.
Sprawdź w LEX: Zbieranie informacji na temat używania przez oskarżonego środków odurzających
Akt oskarżenia niedokładny a sąd - nierzetelny
SN uznał, że akt oskarżenia był niedokładny. Zaniechanie to doprowadziło do sytuacji, w której Sąd Rejonowy rozstrzygnął w istocie o innym czynie niż ten, który faktycznie stanowił przedmiot postępowania przygotowawczego. O tym, że sąd rejonowy nierzetelnie zapoznał się ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym świadczy również treść rozstrzygnięcia w przedmiocie przepadku, który został orzeczony w odniesieniu do substancji psychotropowych, które nie stanowiły dowodów rzeczowych w niniejszym postępowaniu.
Jak zaznaczyła sędzia sprawozdawca Małgorzata Gierszon, nie doszło do wystąpienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej w postaci braku skargi uprawnionego oskarżyciela.
Jednak bezspornym jest, iż opisane uchybienie sądu miały istotny wpływ na treść wyroku nakazowego, albowiem skutkowały skazaniem oskarżonego za czyn, który nie był objęty zakresem uprzednio przeprowadzonego postępowania przygotowawczego.
Skazanie za inne czyny niż zarzucane powoduje, że w takiej sytuacji wyrok jest zawsze niekorzystny dla oskarżonego, natomiast brak jest rozstrzygnięcia sądu co do czynów zarzucanych.
SN uchylił wyrok Sądu Rejonowego i orzekł, że w ramach ponownego rozpoznania sprawy zachowanie oskarżonego winno zostać poddane ocenie również przez pryzmat znamion występku z art. 62 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, co uzasadnia określenie, na niekorzyść oskarżonego, kierunku nadzwyczajnego środka zaskarżenia.
Sąd Najwyższy orzekał w składzie: SSN Jerzy Grubba (przewodniczący), SSN Małgorzata Gierszon (sprawozdawca) oraz SSN Kazimierz Klugiewicz.
Wyrok Izby Karnej z 16 października 2024 r., sygn. akt III KK 389/24Czytaj w LEX: Niewielka ilość narkotyków a możliwość reakcji karnej w świetle orzecznictwa sądowego > >
Cena promocyjna: 67.2 zł
Cena regularna: 84 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 16.8 zł 
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
