Przestępcy i terroryści wykorzystują wiadomości tekstowe, e-maile i aplikacje do komunikowania się ze sobą. W ponad połowie wszystkich prowadzonych obecnie postępowań karnych wystosowano transgraniczne wnioski o pozyskanie elektronicznego materiału dowodowego będącego w posiadaniu dostawców usług w innym państwie członkowskim lub poza UE. Aby uzyskać tego rodzaju dane, konieczna jest współpraca sądowa i wzajemna pomoc prawna, przy czym jednak proces ten jest obecnie zbyt powolny i uciążliwy. Obecnie w przypadku niemal dwóch trzecich przestępstw, gdy materiał dowodowy znajduje się w innym państwie, nie można prawidłowo przeprowadzić śledztwa ani skutecznie pociągnąć sprawców do odpowiedzialności, głównie z powodu czasu, jaki zajmuje zgromadzenie dowodów, bądź ze względu na rozdrobnienie ram prawnych. Wczorajszy wniosek pozwoli wyeliminować tę lukę, czyniąc proces pozyskiwania elektronicznego materiału dowodowego szybszym i wydajniejszym.
Projekt rozporządzenia w sprawie elektronicznego materiału dowodowego wprowadza między innymi europejski nakaz wydania materiału dowodowego, dzięki któremu organ sądowy w jednym państwie członkowskim będzie mógł wystąpić o elektroniczny materiał dowodowy (taki jak e-maile, wiadomości tekstowe lub wiadomości przesłane za pośrednictwem odpowiedniej aplikacji) bezpośrednio do dostawcy oferującego usługi w Unii i mającego siedzibę lub przedstawicielstwo w innym państwie członkowskim, bez względu na lokalizację danych, a dostawca usług będzie zobowiązany do udzielenia odpowiedzi w terminie 10 dni, a w pilnych przypadkach – w ciągu 6 godzin (w porównaniu z terminem wynoszącym 120 dni w przypadku dotychczas stosowanego europejskiego nakazu dochodzeniowego lub 10 miesięcy w przypadku procedury wzajemnej pomocy prawnej).
Proponowane przepisy mają zapobiec również usuwaniu danych. Służyć temu ma europejski nakaz zabezpieczenia danych, który pozwoli organom sądowym w jednym państwie członkowskim zobowiązać dostawcę oferującego usługi w Unii i mającego siedzibę lub przedstawicielstwo w innym państwie członkowskim do zabezpieczenia konkretnych danych, aby umożliwić organowi wystąpienie o te informacje w późniejszym terminie w ramach wzajemnej pomocy prawnej, europejskiego nakazu dochodzeniowego lub europejskiego nakazu wydania materiału dowodowego.
Aby zapewnić odpowiednie gwarancje poszanowania praw i wolności wszystkich zainteresowanych osób wniosek legislacyjny Komisji uwzględnia solidne gwarancje i środki zaradcze: oba nakazy można będzie wydawać wyłącznie w ramach postępowań karnych i zastosowanie będą miały wszystkie gwarancje procesowe przewidziane w prawie karnym. Nowe przepisy gwarantują wysoki poziom ochrony praw podstawowych, w tym m.in. udział organów sądowych i dodatkowe wymogi warunkujące uzyskanie danych należących do określonych kategorii. Przewidziano w nich również rozwiązania gwarantujące poszanowanie prawa do ochrony danych osobowych. Dostawcom usług oraz osobom, o których dane wystąpiono, przysługiwać będą różne gwarancje, takie jak możliwość wystąpienia przez dostawcę usług o rewizję, jeżeli np. nakaz w oczywisty sposób narusza Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej*.
Projekt uzupełniającej rozporządzenie w sprawie elektronicznego materiału dowodowego dyrektywy w sprawie przedstawicieli prawnych zobowiąże z kolei dostawców usług do wyznaczenia przedstawiciela prawnego na terenie Unii: aby zapewnić objęcie wszystkich dostawców usług, którzy oferują swoje usługi w Unii Europejskiej, tymi samymi obowiązkami, nawet wówczas, gdy ich siedziba mieści się w państwie trzecim, zobowiązano ich do wyznaczenia przedstawiciela prawnego na terenie Unii odpowiedzialnego za odbiór, wypełnianie i egzekwowanie decyzji i nakazów wydawanych przez właściwe organy państwa członkowskiego do celów zgromadzenia dowodów w postępowaniu karnym.
Źródło: europa.eu/newsroom
____________________
* Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu.