UE: Kontrowersje wokół porozumienia o gromadzeniu danych pasażerów

Komisja Europejska podpisała 23 listopada br. porozumienie w sprawie przechowywania i udostępniania danych pasażerów lotniczych (PNR). Aby weszło ono w życie, musi jeszcze zostać przyjęte przez Radę UE oraz Parlament Europejski. Tymczasem organizacje pozarządowe z różnych krajów zajmujące się problematyką ochrony prywatności twierdzą, że jego treść stoi w sprzeczności z europejskim prawem ochrony danych osobowych. Dlatego przygotowują list do europosłów, w którym zachęcają do głosowania przeciwko porozumieniu.

PNR (Passanger Name Records) to dane o pasażerach, zbierane zwyczajowo przez linie lotnicze w celach komercyjnych. Do takich danych zalicza się: imię, nazwisko, adres e-mail, telefon, trasę podróży, formę płatności za bilet, numer karty kredytowej, informację o bagażu itp. Niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę, że gromadzone dane obejmują także hotelowe rezerwacje, wynajem samochodu czy zakupienie biletu kolejowego, jeśli tylko strona linii lotniczych oferuje taką możliwość. Dane PNR mogą zawierać także bardzo wrażliwie informacje, takie jak preferencje dotyczące posiłku serwowanego na pokładzie samolotu (koszerny, wegetariański czy bez wieprzowiny) albo fakt rezerwowania pokoju z „podwójnym łóżkiem”.
Od kilku lat dane PNR wykorzystywane są przez organy ścigania, głównie amerykańskie, w celu walki z terroryzmem i przestępczością. Od 2004 roku Unia Europejska jest związana porozumieniem w sprawie przekazywania USA danych typu PNR o swoich obywatelach. Porozumienie to, na fali krytyki ze strony Parlamentu Europejskiego, zostało poddane rewizji, jako niespełniające wymogów zawartych w europejskiej dyrektywie o ochronie danych osobowych. Mimo negocjacji prowadzonych od początku 2010 roku przez Komisarz Cecilię Malmström, zdaniem organizacji pozarządowych ostateczna treść porozumienia pozostaje niezgodna z europejskim prawem, a także rezolucją Parlamentu w sprawie warunków porozumienia.
Organizacje pozarządowe podkreślają też, że o fakcie podpisania porozumienia ani o jego treści, do wczoraj nie poinformowano opinii publicznej. Porozumienie w tajemniczy sposób wyciekło w miniony weekend, mimo że prace nad nim prowadzone były za zamkniętymi drzwiami, a sygnatariusze dołożyli wszelkich starań, aby utrzymać je w tajemnicy.
Reakcją na ujawnienie treści porozumienia jest przygotowywany właśnie list organizacji pozarządowych skierowany do europosłów. Również polska Fundacja Panoptykon zadeklarowała gotowość podpisania się pod tym apelem. Jego sygnatariusze podkreślają, że zaproponowane rozwiązania nie zwiększą bezpieczeństwa obywateli przez atakami terrorystycznymi i przestępczością, natomiast w poważny sposób uderzą w prywatność pasażerów. Porozumienie nie tylko sankcjonuje bardzo szeroki dostęp amerykańskich służb do informacji o Europejczykach, ale również nie zapewnia odpowiednich gwarancji bezpieczeństwa danych (udostępniane kopie danych będą niezabezpieczone; mimo usunięcia elementów identyfikacyjnych – imienia i nazwiska – wciąż wyposażone będą w tzw. lokalizator rejestru, czyli kod umożliwiający dotarcie do pełnych danych przechowywanych w systemie). Porozumienie zawiera wprawdzie regulacje dotyczące czasu przechowywania danych czy prawa obywateli do informacji o zgromadzonych na ich temat danych, jednak w praktyce są one pozorne i nieegzekwowalne.

Źródło: FUNDACJA PANOPTYKON
www.panoptykon.org