O problemie pisaliśmy w lipcu bieżącego roku. Z danych - do których dotarło wówczas Prawo.pl - wynikało, że w maju br. w aresztach przebywało 8 365 osób. To rekord ostatnich lat. Pod koniec 2018 roku aresztowanych było 7 360, na koniec 2017 r. - 7 239. Odległy wydaje się przy tym 2016 rok - kiedy to aresztowanych było najmniej. Od tamtego czasu ich liczba wzrosła o połowę.
Przed zbliżającym się posiedzeniem Komitetu Ministrów Rady Europy, HFPC przedstawiła swoje stanowisko, zgodnie z którym Komitet powinien kontynuować nadzór nad wykonaniem strasburskiego wyroku Burża przeciw Polsce, który dotyczy własnie długotrwałego aresztu.
Nowość
Cena promocyjna: 62.3 zł
|
Cena regularna: 89 zł
|
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Cena promocyjna: 62.3 zł
|Cena regularna: 89 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Areszt trwający ponad trzy lata
Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku Burża p. Polsce orzekł, że w sprawie doszło do naruszenia art. 5 ust. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka ze względu na długotrwałe, bo trwające 3 lata, 2 miesiące i 9 dni tymczasowe aresztowanie. Wskazał też, że: "we wszystkich postanowieniach przedłużających pozbawienie wolności skarżącego nie pojawił się żaden inny konkretny dowód na to, że skarżący będzie mataczył, skłaniał inne osoby do składania zeznań na jego korzyść, ucieknie lub w inny sposób będzie zakłócał przebieg postępowania".
Czytaj w LEX: Niewątpliwa niesłuszność tymczasowego aresztowania >
- Ponadto powody pozbawienia wolności były często identyczne w odniesieniu do wszystkich współoskarżonych i nie zawierały argumentów odnoszących się konkretnie do skarżącego. W związku z tym wraz z upływem czasu podstawy, na których się opierano, stały się mniej istotne i nie mogą uzasadniać całego okresu ponad trzech lat i dwóch miesięcy, w którym nałożono najpoważniejszy środek zapobiegawczy przeciwko skarżącemu - uzasadniał ETPC.
Czytaj: W Polsce znowu coraz łatwiej o areszt, często długotrwały>>
11 czerwca 2019 r. polski rząd przedstawił raport końcowy, w którym wyraził nadzieję, że podjęte na poziomie generalnym działania okażą się wystarczające do uznania tego wyroku za wykonany. W raporcie odwołał się między innymi do raportu w sprawie Trzaska przeciw Polsce, który skutkował wydaniem rezolucji zamykającej nadzór nad implementacją wyroków z grupy spraw dotyczących tymczasowego aresztowania.
Zobacz LEX News: Tymczasowe aresztowanie a odbywanie kary pozbawienia wolności przez pracownika >
- Od daty rezolucji w sprawie Trzaska p. Polsce, to znaczy od 4 grudnia 2014 r. doszło do wielu zmian na poziomie legislacyjnym, jak i praktycznym, które powinny być wzięte pod uwagę przez Komitet przy ocenie wdrożenia najnowszych orzeczeń dotyczących tymczasowego aresztowania - podnoszono.
Czytaj: Prokuratorzy częściej chcą aresztu>>
HFPC: Tortury powinny być spenalizowane>>
HFPC: problem nadal jest
Tymczasem w ocenie Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka środki podjęte przez polski rząd w sprawie Burża przeciw Polsce nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Przypomina, że w swoich ostatnich zaleceniach z 9 sierpnia 2019 r. także Komitet Przeciwko Torturom potwierdził, że w Polsce kwestia stosowania tymczasowego aresztowania jest nadal problematyczna, a na wątpliwości dotyczące stosowania tymczasowego aresztowania konsekwentnie zwraca uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich.
Zobacz linię orzeczniczą: Zagrożenie zarzuconego przestępstwa surową karą jako przesłanka stosowania tymczasowego aresztowania >
- Chcieliśmy zwrócić uwagę Komitetu również na fakt, że wzrasta liczba osób tymczasowo aresztowanych od 1 roku do 2 lat w sprawach, które prowadzone są przed sądem okręgowym – z 490 w 2016 do 727 w 2018 roku. Ponadto, wzrosła także liczba tymczasowo aresztowanych ponad 2 lata w sprawach, które toczą się przed sądem okręgowym – z 221 w 2017 do 261 w 2018 roku – mówi apl. adw. Adam Klepczyński, prawnik HFPC.
Nowelizacja Kpk zwiększy liczbę aresztów?
W ocenie HFPC wpływ na stosowanie tymczasowego aresztu będą też mieć przyjęte ostatnio nowelizacje kodeksu karnego i Kodeksu postępowania karnego.
Zgodnie ze zmianami Kpk prokurator będzie miał prawo wstrzymania wykonania decyzji sądu o uchyleniu aresztu wobec podejrzanego po wpłacie kaucji wyznaczonej przez sąd. Na to, że przepis ten głęboko wkracza w prawa obywatelskie i prowadzi do przedłużenia aresztu - mimo decyzji sądu o kaucji - wskazywał RPO.
Więcej wniosków prokuratury, więcej aresztów
Z roku na rok wzrasta też liczba wniosków prokuratury o tymczasowy areszt. W 2015 roku śledczy występowali o ten środek zabezpieczający ponad 13 tysięcy razy, w 2017 - ponad 18 tysięcy razy, a tylko w pierwszej połowie 2018 roku 10 tysięcy razy. Średnio 9 na 10 takich wniosków jest akceptowanych przez sądy.
Czytaj w LEX: Przedawnienie roszczeń z tytułu niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania >
W ocenie dr. Piotra Kładocznego, członka zarządu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka - ma to przełożenie na wzrost liczby aresztów. - Oczywiście to, kto kieruje prokuraturą ma też znaczenie. Przepisy dotyczące stosowania tymczasowego aresztowania nieznacznie się zmieniają, przestępczość nie wzrasta, zatem liczba wniosków o areszt jest generowana przez działalność prokuratury. Ponieważ mamy prokuratorów podporządkowanych ściśle Prokuratorowi Generalnemu, który jest Ministrem Sprawiedliwości, a z jego strony – moim zdaniem - płynie zachęta do tego, by częściej składać wnioski o tymczasowe aresztowanie, to wniosków, a co za tym idzie - osób aresztowanych jest więcej. - mówi.
Cena promocyjna: 62.3 zł
|Cena regularna: 89 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Prawnicy wskazują też na potrzeby społeczne. - Części społeczeństwa to się podoba. Jest szybka reakcja, skoro jest aresztowany, to pewnie jest winien. A tymczasowe aresztowanie przecież nie jest karą, jest jedynie środkiem zabezpieczającym – dodaje Kładoczny.
Sami prokuratorzy tłumaczą to m.in. zmianami w zakresie struktury przestępczości - w kierunku przestępczości gospodarczej oraz finansowo-skarbowej. Zgodnie z poleceniem prokuratora krajowego Bogdana Święczkowskiego, w tego typu sprawach prokuratorzy mają wnioskować o surowe kary bezwzględnego pozbawienia wolności. A tym z kolei uzasadniają wnioski o areszt.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
