Stały wzrost liczby spraw rozpoznawanych przez Trybunał, a co za tym idzie wydłużenie czasu ich rozpatrywania wymógł potrzebę zmiany mechanizmu kontroli Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
Obowiązujący od 1 czerwca 2010 r. Protokół nr 14 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności zmieniający system kontroli Konwencji (Dz. U. Nr 90, poz. 587) wydłuża do dziewięciu lat kadencję sędziów Trybunału wprowadzając jednocześnie zakaz reelekcji. Dotychczas sędziowie wybierani byli na okres sześciu lat i mogli być wybierani ponownie. Wniesione sprawy rozpatrywane będą nie tylko przez komitet trzech sędziów, Izby siedmiu sędziów i Wielką Izbę siedemnastu sędziów, ale także przez jednego sędziego. Poza tym Komitet Ministrów, na wniosek Zgromadzenia plenarnego Trybunału, będzie mógł na czas określony zmniejszyć do pięciu liczbę sędziów w Izbach.
Zasiadając jednoosobowo sędzia będzie podejmował ostateczne decyzje w przedmiocie odrzucenia skarg w sposób oczywisty niedopuszczalnych. Do tej pory decydował o tym komitet trzech sędziów. Jednoosobowy skład Trybunału nie będzie jednak mógł rozpatrywać skarg przeciwko stronie, z ramienia której został wybrany zasiadający w nim sędzia. Kompetencje komitetów rozszerzone zostają o uprawnienie do rozstrzygania w kwestii dopuszczalności skarg, a także merytorycznego orzekania w sprawach, w których istnieje już ugruntowane orzecznictwo Trybunału. Dotychczas sprawy te rozpatrywane były przez siedmioosobowe Izby.
Wprowadzona zostaje dodatkowa przesłanka dopuszczalności skargi indywidualnej – skarżący doznać będzie musiał znaczącego uszczerbku w wyniku naruszenia jego praw i wolności podlegających zgodnie z Konwencją ochronie. Nie może jednak zostać odrzucona skarga, która ze względu na poszanowanie konwencyjnych praw człowieka wymaga rozpatrzenia, a także sprawa niespełniająca powyższego kryterium, która nie została należycie rozpatrzona przez sąd krajowy.
Zmiany wprowadzone przez Protokół Nr 14 powinny przyczynić się do znacznego przyspieszenia tempa rozpatrywania skarg przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu.
Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line