Komitet pracujący nad reformą Europejskiego Trybunału Praw Człowieka po konferencji w Interlaken, w dokumencie z dnia 7 maja 2010 r. pt. Implementation of the Interlaken Declaration. Draft Report on the Access to the Court – Fees for Applicants, zaproponował różne formuły opłat za postępowanie przed Trybunałem. Jedną z propozycji jest uiszczenie opłaty w momencie złożenia skargi, niezależnie od sytuacji finansowej skarżącego i kraju pochodzenia. Innym z pomysłów jest wprowadzenie obowiązkowego depozytu, składanego w Trybunale, który byłby zwracany, jeżeli skarga zostałaby uznana za zasadną oraz zakończona wyrokiem stwierdzającym naruszenie praw człowieka ze strony państwa. Miałoby to na celu ograniczenie niedopuszczalnych skarg kierowanych do Strasburga.
Helsińska Fundacja Praw Człowieka zwróciła się 8 czerwca 2010 r. z wnioskiem o odstąpienie od wprowadzania opłaty za wnoszenie skarg do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Wniosek został skierowany do Piotra Świtalskiego ambasadora RP przy Radzie Europy, do Jakuba Wołąsiewicza ambasadora tytularnego w Departamencie Prawno-traktatowym MSZ oraz do Jean-Paul Costa, przewodniczącego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
W swoim stanowisku Helsińska Fundacja Praw Człowieka wskazuje, że wprowadzenie odpłatności postępowania ma na celu ograniczenie ilości „niedopuszczalnych” skarg. - Inicjatywa taka powoduje jednak realne zagrożenie zmniejszenia się ilości zasadnych skarg wpływających do Trybunału. Prawo do nieograniczonej, bezpłatnej skargi indywidualnej stanowi podstawę europejskiego systemu ochrony praw człowieka. Wprowadzenie systemu zwalniania z kosztów, w którym to Kancelaria Trybunału będzie oceniała sytuację finansową skarżących będących w kraju, wydaje się skomplikowane i może prowadzić do wydłużania się i tak przewlekłej procedury. Z kolei ocena sytuacji finansowej skarżących przez sądy polskie może mieć skutek odstraszający i powstrzyma wielu poszkodowanych od wnoszenia skarg. Nie bez znaczenia jest również trudność ustalenia wysokości opłat w zależności od kraju pochodzenia skarżącego - można przeczytać w pismie Fundacji.
Wniosek Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka poparło 11 skarżących w kluczowych polskich sprawach, którzy skutecznie wnieśli skargi do Strasburga. Pośród nich są Helena Wojtas-Kaleta, Piotr Rachwalski, Andrzej Swat i Tomasz Bączkowski. Wskazali oni, że odpłatność postępowania uniemożliwiłaby im na skorzystanie ze skargi do Trybunału.
Trybunał w Strasburgu odpłatny?
Projekt reformy Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przewiduje m.in. wprowadzenie opłat za postępowanie przed Trybunałem, w tym opłaty w momencie składania skargi. - To może ograniczać prawo do skargi oraz dostęp do Trybunału dla biednych - twierdzi Helsińska Fundacja Praw Człowieka, która wysłała do Strasburga protest w tej sprawie.