Pismo dr hab. Małgorzaty Manowskiej, przewodniczącej Trybunału Stanu i I Prezes Sądu Najwyższego, z 19 kwietnia 2024 r., adresowane jest do sześciu członków Trybunału Stanu, adwokatów: Jacka Dubois, Kamili Ferenc, Marka Małeckiego i Marka Mikołajczyka, Przemysława Rosatiego i Piotra Zientarskiego. W odpowiedzi na to to pismo, Przemysław Rosati, przewodniczący Naczelnej Rady Adwokackiej i członek Trybunału Staniu, napisał na platformie X: - Przewodnicząca Trybunału Stanu (I Prezes SN) postanowiła nie zwołać posiedzenia TS w wymaganym przepisami terminie? Jeżeli posiedzenie pełnego składu TS nie zostanie zwołane najpóźniej na dzień 4 maja br. będzie to naruszenie przepisów prawa.

Jak wyjaśnił mec. Rosati, wniosek o zwołanie posiedzenia (podpisany przez 6 członków TS) został złożony 20 marca br. Ostatni możliwy termin posiedzenia w myśl przepisów to 4 maja br. - Jak łatwo policzyć nie jest możliwe już zachowanie tych terminów – zauważył we wpisanie na platformie X.

Czytaj również: Sędziowie Trybunału Stanu chcą nowego regulaminu>>

Zmiana regulaminu Trybunału Stanu

Zdaniem mec. Przemysława Rosatiego, zgodnie z przepisami w sprawach należących do właściwości Trybunału Stanu Przewodniczący Trybunału Stanu jest obowiązany zwołać posiedzenie pełnego składu Trybunału Stanu w terminie 45 dni od dnia złożenia pisemnego wniosku przez co najmniej 5 członków Trybunału Stanu, przy czym zawiadomienie o terminie posiedzenie musi nastąpić na 14 dni przed terminem (par. 7 reg. Trybunału Stanu). - Wniosek o zwołanie posiedzenia (podpisany przez 6 członków TS) został złożony 20 marca br.; ostatni możliwy termin posiedzenia w myśl przepisów to 4 maja br. Jak łatwo policzyć nie jest możliwe już zachowanie tych terminów – zaznaczył we wpisie mec. Przemysław Rosati. I podkreślił, że zmiana Regulaminu TS jest konieczna. - Nie można w demokratycznym państwie prawnym tolerować sytuacji, w której w rękach jednej osoby są skupione kluczowe kompetencje i uprawnienia kolegialnego konstytucyjnego organu. Przypomnę, że celem naszego wniosku o zwołanie pełnego składu Trybunału Stanu jest uchylenie obecnego regulaminu Trybunału Stanu i uchwalenie nowego regulaminu Trybunału Stanu, aby przede wszystkim wprowadzić losowanie składów orzekających i jawności posiedzeń pełnego składu Trybunału Stanu. Innymi słowy, wprowadzenie standardów rzetelnego postępowania i pozbawienie Przewodniczącego TS kompetencji do jednoosobowego decydowania o wielu sprawach np. o składach orzekających czy terminach rozpraw, czy np. umożliwienie dostępu do posiedzeń pełnego składu mediom i publiczności – napisał prezes NRA i członek TS.

Najważniejsze zmiany, które zostały zaproponowane to: 

  • wprowadzenie losowania składów orzekających w pierwszej i w drugiej instancji, w tym przewodniczących tych składów i sędziego sprawozdawcę oraz sędziego zapasowego – w miejsce wyznaczania składów dokonywanego przez Przewodniczącego Trybunału Stanu, 
  • przekazanie uprawnienia do wyznaczania posiedzeń składów orzekających przewodniczącemu danego składu, 
  • wprowadzenie jawności posiedzeń pełnego składu Trybunału Stanu, w szczególności poprzez umożliwienie publiczności obserwowania posiedzeń pełnego składu TS, umożliwienie prasie, radiu i telewizji realizacji transmisji obrad, 
  • możliwość wyznaczenia zastępcy Przewodniczącego TS do realizacji uprawnień i obowiązków Przewodniczącego TS, na mocy uchwały pełnego składu TS, 
  • wprowadzenie możliwości złożenia przez każdego członka TS wniosku o uzupełnienie porządku posiedzenia pełnego składu TS, 
  • doprecyzowanie i rozwinięcie przepisów regulujących wewnętrzne urzędowanie TS i obrady pełnego składu TS.

 

Tylko przewodniczący TS inicjuje zmiany w regulaminie?

Innego zdania w kwestii zasad, według których mogą być dokonywane zmiany w regulaminie Trybunału Stanu, jest dr hab. Małgorzata Manowska, przewodnicząca Trybunału Stanu i I Prezes Sądu Najwyższego. W piśmie do ww. sześciu członków TS  wskazała, że na par. 7 ust. 4 regulaminu Trybunału Stanu, zgodnie z którym  - jak podkreśliła - „projekty uchwał Trybunału stanu w sprawach, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, wnosi Przewodniczący Trybunału Stanu. Poprawkę do projektu uchwały może wnieść każdy członek Trybunału Stanu. Poprawkę rozstrzyga się w głosowaniu”.

- Z kolei par. 7 ust. 1 pkt 2 Regulaminu Trybunału stanu stanowi że przewodniczący Trybunału stanu zwołuje posiedzenie pełnego składu Trybunału stanu w następujących przypadkach uchwalenia Regulaminu TS stanowi że „Przewodniczący Trybunału Stanu zwołuje posiedzenie pełnego składu Trybunału Stanu w następujących przypadkach (…) uchwalenia regulaminu Trybunału Stanu”. Dodatkowo, par. 7 ust. 3 stanowi, że „w sprawach należących do właściwości Trybunału Stanu Przewodniczący Trybunału Stanu jest obowiązany zwołać posiedzenie pełnego składu Trybunału Stanu w terminie 45 dni od dnia złożenia pisemnego wniosku przez co najmniej 5 członków Trybunału Stanu, chyba że przepisy odrębne wymagają wniosku uprawnionego podmiotu w danej sprawie”. Regulacje te nie pozostawiają wątpliwości, że inicjacja zmiany Regulaminu Trybunału Stanu jest de lege lata wyłączną kompetencją Przewodniczącego i nie może odbywać się na wniosek innych podmiotów. W  konsekwencji nie jest możliwe procedowanie przedłożonego przez Państwa wniosku. Dotyczy on bowiem materii, która nie może być inicjowana w trybie art. 7 ust. 3 Regulaminu Trybunału Stanu. O ile bowiem zmiana regulaminu należy do właściwości Trybunału Stanu, o tyle nie może być ona wykonywana przez innych niż Przewodniczący, członków Trybunału – wyjaśniła przewodnicząca TS w piśmie opublikowanym przez mec. Przemysława Rosatiego.

- Powyższe nie oznacza, że nie jestem gotowa na rzetelną, pozbawioną emocji dyskusji o zmianie Regulaminu TS. Część z Państwa postulatów, na przykład ten odnoszący się do losowania składów orzekających popieram. Przypomnę, że propozycję losowania składów orzekających zgłoszono już w toku posiedzenia Trybunału Stanu 19 stycznia 2022 r., Wówczas jednak członkowie formułujący takie postulaty wycofali zgłoszone przez siebie poprawki w zakresie dotyczącym brzmienia par. 4 regulaminu, postulując, aby głosowaniem objąć wyłącznie poprawki o charakterze „technicznym”, niedotyczące zasad wyznaczania składów orzekających. Złożone wtedy deklaracje przygotowania stosownych poprawek na piśmie wraz z uzasadnieniem nie doczekały się realizacji – podkreśliła Manowska. Według niej, rzetelna dyskusja wymaga przedstawienia uzasadnienia proponowanych zmian, na co – jak zaznaczyła - zwracali uwagę członkowie Trybunału Stanu, którym przesłała wniosek. Jest to nieodłączny element każdego procesu stanowienia prawa, także tego wewnętrznie obowiązującego. - Uzasadnienie proponowanych zmian jest konieczne nie tylko dla ustalenia podstaw faktycznych i rozumowania, jakie stoją za daną propozycją, ale także dla kształtowania wizerunku Trybunału Stanu jako niezależnego organu konstytucyjnego – zaznaczyła przewodnicząca TS. I na koniec poinformowała, że oczekuje przedstawiania w terminie 60 dni, uzasadnienia projektowanych zmian. - Powinno ono wyjaśniać cel i potrzebę zmiany, wskazywać różnicę między dotychczasowym a proponowanym stanem prawnym i określać przewidywane skutki prawne wejścia zmiany w życie. Uzasadnienie to prześlę następnie do wszystkich członków Trybunału Stanu, celem zgłoszenia uwag lub sformułowania alternatywnych propozycji, także z uzasadnieniem. Na tej podstawie przygotuję projekt uchwały w sprawie zmiany Regulaminu TS i zwołałem posiedzenie w przedmiocie dyskusji nad tym projektem – poinstruowała przewodnicząca TS.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.