Już po raz szósty opublikowany został raport Future Ready Lawyer 2024. Tym razem skupiono się w nim na kluczowych zmianach, które wpłyną na przyszłość branży prawniczej. Badanie zrealizowane przez Wolters Kluwer, polegało na wywiadach ilościowych z 712 prawnikami pracującymi w kancelariach i działach prawnych w Stanach Zjednoczonych oraz dziewięciu krajach europejskich – Niemczech, Holandii, Wielkiej Brytanii, Belgii, Francji, Włoszech, Hiszpanii, Polsce i na Węgrzech. - Branża prawnicza znajduje się obecnie w szczególnym momencie w związku z rozwojem technologii i jej wpływu na pracę prawników. Raport Future Ready Lawyer 2024 prezentuje wpływ generatywnej sztucznej inteligencji (GenAI) i trendy kształtujące całą branżę. Opisuje również, jak kancelarie wykorzystują technologię, wychodzą naprzeciw potrzebom klientów, by mogli wspierać swoje firmy w coraz bardziej złożonym środowisku - wskazuje Martin O’Malley, CEO, Wolters Kluwer Legal & Regulatory. 

 

Pobierz raport Future Ready Lawyer 2024 >>

 

 

- Raport wskazuje, że 76 proc. prawników z działów prawnych i 68 proc. prawników z kancelarii korzysta z GenAI przynajmniej raz w tygodniu. Prawnicy aktywnie wdrażają tę technologię, aby zwiększyć swoją efektywność i szybciej spełniać coraz większe wymagania klientów. Innowacje te wpłyną również na tradycyjne modele biznesowe. 60 proc. prawników spodziewa się, że usprawnienia AI ograniczą powszechność rozliczania godzinowego. Wyzwania nie ograniczają się tylko do technologii. Kwestie takie jak work-life balance oraz konkurencyjne wynagrodzenie mają znaczenie dla przyciągania i zatrzymania utalentowanych prawników - mówi z kolei Włodzimierz Albin Prezes Zarządu Wolters Kluwer Polska. 

Czytaj: Sztuczna inteligencja, nowe technologie, talent - trzy kluczowe trendy dla prawników>>

 

GenAI i zarządzanie bezpieczeństwem informacji  

Aż 74 proc. prawników pytanych o trendy na najbliższe trzy lata wskazało na przeciwdziałanie presji kosztowej i cenowej, przy czym aż 80 proc. czuje się przygotowanych do skutecznego rozwiązania tego problemu. W tym kontekście wskazują m.in. na technologię jako możliwość zwiększenia produktywności. Z kolei inwestycji w sztuczną inteligencję spodziewa się 65 proc. ankietowanych. 

Jednym z pięciu liderów wśród trendów są też - jak wynika z badania - rosnące wyzwania w zarządzaniu bezpieczeństwem informacji. Prawie trzy czwarte (74 proc.) prawników dostrzega taki trend i chociaż 80 proc. twierdzi, że ich organizacje są dobrze przygotowane do radzenia sobie z tą kwestią, tylko 29 proc. uważa się za „bardzo dobrze przygotowanych”.

Dostrzegają również rosnące znaczenie GenAI. Większość ankietowanych specjalistów (71 proc.) spodziewa się, że szybki rozwój GenAI będzie wpływał na kancelarie i działy prawne w ciągu najbliższych trzech lat, a 31 proc. – że wpływ ten będzie znaczący. Chociaż 69 proc. respondentów uważa się za ogólnie dobrze przygotowanych do radzenia sobie z tym trendem, to tylko 26 proc. czuje się „przygotowanych bardzo dobrze”.

Pobierz raport Future Ready Lawyer 2024 >>

Z raportu wynika również, że prawnicy wykorzystują GenAI do poprawy efektywności i sprostania rosnącym wymaganiom klientów. Głównym zastosowaniem jest przetwarzanie dużej ilości szczegółowych informacji w procesach prawnych. W coraz większym stopniu opierają się na niej research prawny, analizy i automatyzacja obiegu dokumentów. - Największym wyzwaniem, przed którym stoją prawnicy wdrażający GenAI, jest strach. Strach ten wynika z braku zrozumienia. W przezwyciężaniu tych obaw kluczową rolę odegrają liderzy kancelarii - ocenia Robert Ambrogi, wydawca, autor bloga LawSitesBlog.com oraz podcastów LawNext.com. 

Czytaj: Wielka trójka rządzi u prawników - nowe technologie, klient i ochrona informacji >>

 

Talenty prawnicze pilnie poszukiwane

Kolejnym istotnym trendem jest przyciągnięcie i zatrzymanie najlepszych prawników. Z raportu wynika, że będzie to wymagać wielotorowego podejścia, ze szczególnym uwzględnieniem wspierania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, a także zapewnienia konkurencyjnego wynagrodzenia oraz rozwoju zawodowego i szkoleń.

I tak aż 81 proc. prawników twierdzi, że najistotniejszym takim czynnikiem jest równowaga między życiem zawodowym a prywatnym, 79 proc. oczekuje konkurencyjnego wynagrodzenia, również 79 proc. – szkoleń i rozwoju zawodowego. Co ciekawe, kancelarie są zdecydowanie mniej skłonne do zapewnienia konkurencyjnego wynagrodzenia niż działy prawne – 74 proc. versus 81 proc.

Podczas rekrutacji - jak wynika z raportu - ważną zaletą kandydatów do pracy w firmach prawniczych jest dysponowanie przez nich ekspercką wiedzą technologiczną. - Kancelarie i działy prawne powinny przeznaczyć zdecydowanie więcej zasobów zarówno czasowych, jak i finansowych, na rozwój i szkolenia z zakresu zarządzania zespołem, przywództwa i inteligencji emocjonalnej - ocenia Kamila Kurkowska, prezeska i założycielka fundacji Women in Law. 

Czytaj w LEX: Rozwiązania prawne dotyczące nowych technologii na tle art. 218a k.p.k. > >

 

Rynek dwóch prędkości? 

Włodzimierz Chróścik, prezes Krajowej Rady Radców Prawnych, podkreśla z kolei, że trendy opisane w raporcie są również widoczne na polskim rynku. – Zresztą podobnie jak w ubiegłym roku. Ta powtarzalność pokazuje, że obserwujemy znaczący, szerszy trend, który transformuje rynek usług prawnych - mówi. Dodaje, że jeśli chodzi o korzystanie z nowoczesnych narzędzi, w tym opartych na sztucznej inteligencji, to dostrzegalna jest ich rosnąca popularność. 

- To, co jednak zwraca uwagę, to fakt, że w tym aspekcie rodzi się rynek dwóch prędkości. Istnieją kancelarie, które bardzo intensywnie korzystają z AI, optymalizują swoją pracę i tym samym konkurencyjność. Obok nich istnieje grupa kancelarii i prawników, które dotąd nie sięgnęły po takie rozwiązania, bo jeszcze ich nie potrzebują albo mają określone obawy przed korzystaniem z nich, co zrozumiałe. To w dłuższej perspektywie może zaszkodzić całemu rynkowi i na to nie powinniśmy jako środowisko pozwolić. Dlatego widzę tu duże wyzwanie dla samorządów prawniczych, w tym samorządu radcowskiego jako największego z nich. Powinniśmy oferować takie narzędzia wsparcia, które pozwolą zniwelować tę lukę – szkolenia, poradniki, warsztaty, które pozwolą osobom chętnym szybko i skutecznie się doszkolić. To właśnie robimy w samorządzie radcowskim i będziemy z pewnością ten obszar rozwijać - mówi prezes Chróścik.

Dodaje, że drugi ważnym wnioskiem wynikającym z raportu jest niezmiennie wyzwanie zarządzania eksperckimi zespołami i zmieniającymi się oczekiwaniami klientów. - Jak zawsze w świadczeniu pomocy prawnej najważniejszy powinien być człowiek – zarówno wspierający, jak i wspierany. Dlatego, goniąc za doskonaleniem warsztatu naszej pracy, także przy użyciu sztucznej inteligencji, powinniśmy pamiętać przede wszystkim o potrzebach ludzi, którzy z tych nowoczesnych narzędzi korzystają - podsumowuje.

Zobacz w LEX: Problematyka sztucznej inteligencji w świetle prawa autorskiego > >

 

Do polskich kancelarii trendy dotarły

Przemysław Rosati, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej, wskazuje, że także z perspektywy polskich kancelarii można powiedzieć, że wskazane w raporcie trendy są widoczne. - Na pewno uchwytne jest rosnące zaangażowanie w ochronę bezpieczeństwa informacji powierzanych kancelariom, a także oczekiwanie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, a także zapewnienie konkurencyjnego wynagrodzenia oraz rozwoju zawodowego i szkoleń - mówi. 

Marcin Zręda, dyrektor strategiczny Rynku Usług Prawnych i Przedsiębiorstw Wolters Kluwer Polska, zwraca uwagę na jeszcze jedną kwestię. - Od lat powtarzam, że potrzebujemy, jako branża prawnicza, poświęcać ułamek czasu na próbowanie, testowanie, opiniowanie narzędzi legaltech. Taki nawyk daje nam przewagę, odbierzemy ją z nawiązką, jeśli pojawi się taka technologia i takie rozwiązania, które realnie rozwiązują problemy i pomagają optymalizować pracę. 60 proc. uczestniczących w badaniu prawników twierdzi, że GenAI drastycznie zmieni sposób rozliczania z klientami, nie będzie to już oparcie głównie na modelu godzinowym. Taką ewolucję już widzimy od kilku lat, teraz przyśpieszenie wkracza w decydujący obszar - zaznacza. 

Wskazuje równocześnie, że innowacje dla prawników zmierzają w kierunku stworzenia środowiska pracy ściśle monitorowanego, nadzorowanego przez AI, w taki sposób, by nie tylko wykorzystywać asystę w zakresie tworzenia treści, ale przede wszystkim analizy i alertowania. - Nadal bez prostej odpowiedzi pozostaje pytanie o koszty użycia AI w codziennej, intensywnej pracy kancelarii, w raporcie ponad 50 proc. kancelarii i 70 proc. działów prawnych przewiduje znaczące zwiększenie inwestycji w tym kierunku. Z pewnością czekają nas niełatwe dyskusje o tym, na ile opłacalne jest wdrożenie takich rozwiązań i jak je wdrożyć, by przynosiły założone rezultaty - podsumowuje. 

 

Z AI trzeba zacząć od podstaw

Tomasz Palak, radca prawny, tomaszpalak.pl, uważa, że prawnicy stający przed realnym stosowaniem w codziennej pracy GenAI, to w Polsce wciąż zdecydowana mniejszość. 

- Wręcz niemal bańka informacyjna - mówi. I dodaje, że choć narzędzie to usprawni pracę prawników i robi to już teraz, warto przed poddaniem się popularnemu trendowi zacząć od podstaw.

- AI nie zanalizuje naszych dokumentów, jeśli będą tylko na papierze. Jej najbardziej futurystyczne zabezpieczenia mają dziurę w fundamentach przy połączeniu z publicznym Wi-Fi na dworcu. Jeśli dla części branży warte odkrywania są możliwości planowania godziny wysyłki maila czy automatyzacji mnożenia godzin przez stawki , ciężej będzie o spójne stanowisko, "czy GenAI ograniczy metodę rozliczenia godzinowego". Technologia zmieni metodę rozliczeń i nie tylko ją, ale najpierw zmieni nas. Jeśli dopuścimy do przesadnego rozwarstwienia się branży na technologiczną bańkę i pozostałych, zaszkodzimy wszystkim - podsumowuje. 

Zobacz także w LEX: AI w praktyce prawniczej – krok w nowoczesność czy skok w przepaść? > >

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.