Trybunał odroczył na 12 miesięcy uchylenie niekonstytucyjnych przepisów sześciu ustaw: o Policji, Żandarmerii Wojskowej, CBA, ABW i Agencji Wywiadu, Służby Celnej oraz Straży Granicznej.
Kwestionowane przez prokuratora generalnego przepisy upoważniają do wydania rozporządzeń dotyczących stosowania środków przymusu bezpośredniego. Jedynie - Prawo łowieckie, umożliwiające strażnikom Państwowej Straży Łowieckiej stosowanie środków przymusu bezpośredniego na zasadach przewidzianych dla Policji Trybunał uznał za niewłaściwie uzasadnione, co nie znaczy, że całkowicie poprawne.
Uczestnicy byli zgodni
Prokurator Wojciech Sadrakuła wskazał na wadliwą konstrukcję upoważnień ustawowych, które nie spełniają standardów konstytucyjnych. Udzielają bowiem upoważnień do wydania aktów podustawowych dotyczących materii nieregulowanej w ustawie i nie zawierają wytycznych, co jest sprzeczne z konstytucją.
- Rozporządzenie nie może ustawy zmieniać, uzupełniać ani powtarzać – wyjaśniał prok. Sadrakuła. – Rozporządzenie ponadto nie powinno normować kwestii zastrzeżonych dla ustawy, a zaskarżone przepisy mają właśnie takie wady.
Kwestionowane przepisy dotyczą nietykalności i wolności osobistej obywateli. W ocenie prokuratora Sadrakuły ich ochrona jest niewystarczająca. Ustawodawca, przekazując do uregulowania w rozporządzeniach sprawy dotyczące zasad i trybu postępowania przy stosowaniu środków przymusu bezpośredniego przez organy takie jak policja czy Straz Graniczna.
Z poglądem wnioskodawcy zgodził się zarówno przedstawiciel Sejmu poseł Jerzy Kozdroń, jak i radcowie prawni reprezentujący Radę Ministrów – Dominik Gajewski i Marcin Wereszczyński. Poprosili oni Trybunał o odroczenie obowiązywania wyroku na 12 miesięcy.
Rząd nie może decydować za Sejm
Ocena zgodności upoważnień ustawowych dotyczyła rodzajów środków przymusu, także warunków i sposobu ich użycia przez wymienione służby. Sędzia sprawozdawca prof. Andrzej Wróbel zaznaczył, że tylko w ustawie można określić przesłanki ograniczenia wolności obywatelskich. Ustawa o policji nie zawiera ogólnych zasad oraz odpowiedniej procedury, natomiast ustawa o Służbie Celnej zawiera je w niewystarczającym zakresie. Ponadto w ustawie o Straży Granicznej Rada Ministrów uzyskała kompetencje nie tylko do określania trybu ograniczania wolności osobistej przez możliwość określania warunków i sposobu użycia środków przymusu, ale także otrzymała prawo do określania trybu postępowania w wypadku użycia broni palnej przez oddziały Straży Granicznej. Tymczasem w ustawie nie ma żadnego upoważnienia do regulowania spraw związanych z bronią. Możliwość użycia broni palnej najdalej ingeruje w wolności obywatelskie oraz nietykalność osobistą – zaznaczył sędzia Wróbel. – Dlatego ta sprawa wymaga szczególnie precyzyjnego uregulowania w ustawie.
Parlament nie może przekazywać w dowolny sposób funkcji prawodawczych władzy wykonawczej – zaznaczył sędzia Wróbel. – Kwestionowane upoważnienia ustawy naruszają art.41 ust.1 w związku z art.31 uat.3 Konstytucji ze względu na przekazanie wielu poważnych zagadnień ze sfery wolności obywatelskich takich jak użycie środków przymusu Radzie Ministrów. Co więcej - kwestionowane upoważnienia ustawowe są niezgodne z art. 92 ust. 1 konstytucji, ponieważ naruszają relacje między ustawą a aktem wykonawczym
Sygnatura akt K 10/11