TK o rencie dla Polaka mieszkającego za granicą

Trybunał Konstytucyjny orzeknie w poniedziałek 5 lipca br., czy Polakom mieszkającym obecnie za granicą przysługuje prawo wliczania do stażu pracy w kraju okresu, który przepracowali poza Polską. Pytanie prawne, jakie w tej sprawie skierował do Trybunału Sąd Okręgowy w Warszawie, dotyczy delegowania do pracy za granicą podczas okresu zatrudnienia w Polsce.

Warszawski sąd badał odwołanie Alicji W., mieszkającej w Toronto, której ZUS odmówił renty po zmarłym mężu ze względu na zbyt krótki staż pracy męża. ZUS nie uwzględnił pracy Mariana W. w Kuwejcie.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:
1. art. 9 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie stwierdzającym, iż okres zatrudnienia obywateli polskich za granicą w organizacjach międzynarodowych, zagranicznych instytucjach i zakładach, do których zostali skierowani w ramach współpracy międzynarodowej lub w których byli zatrudnieni za zgodą właściwych władz polskich, uwzględnia się pod warunkiem stałego zamieszkania zainteresowanego na obecnym obszarze Rzeczypospolitej, z określoną w art. 32 konstytucji zasadą równości wszystkich obywateli wobec prawa i z art. 2 konstytucji,
2. § 3 ust. 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 marca 1984 roku w sprawie okresów zatrudnienia za granicą i zasad udzielania świadczeń emerytalno-rentowych z tytułu tego zatrudnienia w powyższym zakresie z określoną w art.32 konstytucji  zasadą równości wszystkich obywateli wobec prawa i z art.2 konstytucji.
W styczniu 1981 roku Marian W. wystąpił u swojego pracodawcy, przedsiębiorstwa B., o udzielenie urlopu bezpłatnego na okres 5 lat w związku z podjęciem pracy w Kuwejcie za pośrednictwem Przedsiębiorstwa Handlu Zagranicznego Polservice. PHZ Polservice otrzymało zgodę Ministra Pracy, Płacy i Spraw Socjalnych do zatrudnienia Mariana W. w Kuwejcie. Zawiadomiono również Ministerstwo Hutnictwa o wyjeździe. Okres urlopu przedłużono do końca 1988 roku. W 1989 roku w związku z nieprzedłużeniem urlopu oraz brakiem powrotu Mariana W. na stanowisko pracy przedsiębiorstwo B. stwierdziło, że umowa o pracę wygasła. W 1989 roku Alicja i Marian W. zamieszkali w Toronto. Po śmierci męża, Alicja W. wystąpiła do organu rentowego z wnioskiem o rentę rodzinną. ZUS odmówił prawa do renty ze względu na zbyt krótki okres stażu pracy Mariana W. Okres pracy w Kuwejcie nie został uwzględniony w stażu zmarłego.
Marian W. do chwili śmierci mieszkał w Toronto. Zgodnie z kwestionowanymi przepisami okres zatrudnienia w Kuwejcie podlegałby uwzględnieniu gdyby w chwili śmierci zamieszkiwał na obszarze RP. Zdaniem sądu pytającego, wyłączenie przez ustawodawcę z kręgu osób uprawnionych  do uwzględnienia okresów zatrudnienia obywateli polskich za granica człowieka nie mającego stałego miejsca zamieszkania na obszarze RP, stanowi regulację niepełną. Narusza zasadę równości i zakaz dyskryminacji ze względu na miejsce stałego zamieszkania. Jest ponadto sprzeczne z zasadą wzajemności, wiążącą prawo do świadczeń emerytalno-rentowych z udziałem świadczeniobiorcy w tworzeniu funduszu ubezpieczeniowego.