Zgodnie z założeniami, w projektowanej ustawie znajdą się przepisy zakazujące zatrudniania obywateli państw trzecich przebywających w Polsce wbrew przepisom, tzn. bez ważnego dokumentu uprawniającego. Obejmować ona będzie też przepisy regulujące wysokość kar za zatrudnianie cudzoziemców bez dokumentu pobytowego, które będą zależne m.in. od liczby zatrudnionych nielegalnie cudzoziemców.
Ponadto uregulowane zostaną sprawy związane z wypłatą zaległego wynagrodzenia dla takich osób. W sprawach związanych z dochodzeniem roszczeń o wypłatę, przyjęty będzie co najmniej trzymiesięczny okres, chyba że pracodawca lub zatrudniony przedstawią dokumenty potwierdzające, że okres zatrudnienia był inny. Zgodnie z dyrektywą 2009/52, w projekcie wprowadzony zostanie przepis, na podstawie którego w przypadku roszczeń o wypłatę domniemanie uzgodnionego zatrudnienia będzie wynosić trzykrotność minimalnego wynagrodzenia.
Przewiduje się, że główny wykonawca (osoba zlecająca podwykonawcy) ma być odpowiedzialny za naruszenie przepisów o nielegalnym zatrudnianiu obywateli państw trzecich. W sytuacji, gdy podwykonawca jest niewypłacalny, uporczywie uchyla się od wypłaty należności lub w innych szczególnych przypadkach, np. gdy przemawia za tym ważny interes cudzoziemca, będzie zobowiązany do wypłacenia cudzoziemcowi zaległego wynagrodzenia i poniesienia kosztów przesłania wypłaty do państwa, do którego obywatel państwa trzeciego powrócił lub został wydalony. Podobne rozwiązania mają obowiązywać w przypadku innych podwykonawców.
Prawo unijne zobowiązuje państwa członkowskie do stosowania wobec osób naruszających przepisy dotyczące zatrudniania obywateli państw trzecich różnego rodzaju sankcji, takich jak: pozbawienie dostępu do funduszy unijnych na 3 lata lub obowiązek zwrotu pomocy finansowej uzyskanej w okresie 12 miesięcy poprzedzających nielegalne zatrudnienie. W katalogu tych sankcji są również: wykluczenie z postępowań o zamówienie publiczne, zamknięcie zakładu czy wstrzymanie pozwolenia na wykonywanie działalności gospodarczej. Na gruncie polskiego prawa przepisy te będą stosowane z zachowaniem indywidualnego podejścia wobec każdego przypadku, z wyjątkiem wykluczenia z udziału w zamówieniach publicznych.
Zastosowanie tych sankcji będzie zależeć od następujących przesłanek: uporczywe ponawianie zatrudnienia nielegalnie przebywających w Polsce obywateli państw trzecich, znaczna liczba zatrudnionych czy zatrudnienie małoletnich. W związku z tym zaproponowane będą zmiany przepisów ustawy o finansach publicznych. W przypadku wykluczenia z możliwości otrzymywania pomocy lub dotacji publicznych proponuje się, aby okres ten wynosił 3 lata.
Założenia przewidują penalizację uporczywego zatrudniania osób przebywających w Polsce wbrew przepisom – będą to kary grzywny lub kary ograniczenia wolności w zależności od wagi czynu.
Zgodnie z założeniami, przepisy projektowanej ustawy wprowadzą zmiany w kilku innych ustawach, w tym m.in. w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, od osób prawnych, Kodeksie karnym czy Prawie zamówień publicznych.
Zaproponowana w założeniach koncepcja ustawy pozwoli zmniejszyć rozmiary szarej strefy w gospodarce oraz ograniczy zjawisko nielegalnej imigracji do Unii Europejskiej.