Strasburg: zakaz wywiadu telewizyjnego z więźniem naruszył wolność wypowiedzi

Zakaz przeprowadzenia i emisji w telewizji wywiadu z więźniem skazanym na dożywotnie pozbawienie wolności nie został wystarczająco uzasadniony, a zatem naruszył swobodę wypowiedzi uznał Europejski Trybunał Praw Człowieka w swym wyroku z 21 czerwca br.

Skargę wniosła prywatna szwajcarska stacja telewizyjna, która chciała dostać się do zakładu karnego i przeprowadzić wywiad z osadzoną skazaną na dożywocie. Skazanie to wzbudziło ogromne kontrowersje w Szwecji, w proces zaangażowały się środowiska walczące z omyłkami wymiaru sprawiedliwości, a sama zainteresowana cały czas utrzymywała, że jest niewinna. Prezes jednej z organizacji społecznych odbył nawet 60-dniowy strajk głodowy w jej obronie. Administracja więzienia odmówiła jednakże ekipie telewizyjnej wstępu do zakładu karnego, powołując się przy tym na względy porządku i bezpieczeństwa publicznego.
Trybunał uznał ten stan rzeczy za naruszenie prawa do wolności wypowiedzi chronionego w art. 10 Konwencji. Państwa nie dysponują dużą swobodą decyzyjną, jeżeli chodzi o ograniczenia debaty publicznej w przedmiocie ważnych kwestii społecznych. Ograniczenie takie jest uzasadnione jedynie wówczas, gdy realizuje pilną potrzebę społeczną, co w omawianej sprawie nie zostało dowiedzione. Uzasadnieniem ograniczenia w tej sprawie mogłaby być ewentualnie zasada domniemania niewinności, jednak sama osadzona wyraziła zgodę na przeprowadzenie wywiadu i jego emisję w telewizji, stąd przesłanka ta nie wchodzi tutaj w grę. Sądy krajowe nie wykazały również przekonywująco istnienia względów bezpieczeństwa i porządku publicznego. Wywiad miał zostać przeprowadzony w pomieszczeniu przeznaczonym do wizyt składanych osadzonym, bez udziału innych więźniów. Trudno dostrzec, jak przeprowadzenie wywiadu w takich warunkach miałoby zagrozić porządkowi w zakładzie karnym bądź naruszyć prawa innych więźniów.
Omawiany wyrok Trybunału dowodzi powagi uzasadniania środków ograniczających swobody konwencyjne. Dowodzi też znaczenia, jakie odgrywają środki masowego przekazu wówczas, gdy relacjonują sprawy rzeczywiście poważne, budzące zainteresowanie publiczne. Trybunał wyraźnie rozróżnia pomiędzy przypadkami zaspakajania próżnej ciekawości ludzi przez tabloidy szukające sensacji, a debatami dotyczącymi ważnych kwestii społecznych, takich jak zaufanie do wymiaru sprawiedliwości podkopane przez wydanie kontrowersyjnego wyroku skazującego w omawianej sprawie. W tym pierwszym przypadku ochrona konwencyjna jest bardzo ograniczona, podczas gdy w drugim przypadku jest bardzo szeroka.

Tak wynika z wyroku Trybunału z 21 czerwca 2012 r. w sprawie nr 34124/06, Schweizerische Radio- und Fernsehgesellschaft SRG przeciwko Szwajcarii.

Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line