Strasburg: w dochodzeniu trzeba uwzględnić tło rasowe popełnionego przestępstwa

W postępowaniach dotyczących przestępstw przeciwko członkom mniejszości narodowych wymóg skuteczności takiego postępowania nakazuje uwzględnienie wszelkich motywów rasowych i narodowościowych, które mogły pojawić się w takiej sprawie uznał Europejski Trybunał Praw Człowieka wwyroku z 12 czerwca 2012 r.

Sprawę do Trybunału wnieśli obywatele słowaccy pochodzenia romskiego pobici przez nieznanych sprawców, którzy w nocy zaatakowali osiedle romskie, gdzie skarżący mieszkali. Atak poprzedzał incydent w wiejskim barze - skarżący nie zostali obsłużeni dlatego, że byli Romami. W czasie zamieszek w siedlisku Romów grupa nieznanych mężczyzn wznosiła rasistowskie okrzyki, wtargnęła do kilku domów, pobiła okna i poturbowała skarżących.

W sprawie tej zostało przeprowadzone dochodzenie krajowe, które objęło zbadanie miejsca zdarzenia, przesłuchanie skarżących i innych świadków oraz analizę materiału biologicznego pozostawionego przez potencjalnych sprawców. Mimo to Trybunał uznał, iż dochodzenie to było nieskuteczne, gdyż zabrakło w nim uwzględnienia ogólnego, rasistowskiego kontekstu przeprowadzonego ataku – pod osłoną nocy na siedlisko, w którym mieszkali skarżący, napadła zorganizowana i uzbrojona grupa, wznosząc rasistowskie okrzyki, demolując domy i tłukąc okna, a skarżący zostali pobici, kiedy próbowali się sprzeciwić atakującym. Ten stan rzeczy naruszył prawa skarżących z art. 3 Konwencji o prawach człowieka (zakaz nieludzkiego i poniżającego traktowania). Wymóg skutecznego dochodzenia w przypadkach naruszenia art. 3 Konwencji oznacza konieczność uwzględnienia wszystkich okoliczności danej sprawy i przeprowadzenia czynności, które rzeczywiście są w stanie wskazać na sprawców czynu i doprowadzić do ich ukarania. Postępowanie w niniejszej sprawie zostało zawieszone pomimo nieprzeprowadzenia wszystkich możliwych badań zgromadzonych materiałów biologicznych, niewyjaśnienia rozbieżności w zeznaniach świadków i niezbadania dostępnych billingów z rozmów telefonicznych. Najpoważniejszym uchybieniem ze strony organów władzy było jednakże zupełne zignorowanie rasowego tła tego przestępstwa.

Trybunał przyznał skarżącym w związku z naruszeniem art. 3 Konwencji odpowiednio po 10 i 5 tyś. euro tytułem doznanej krzywdy oraz zasądził zwrot kosztów i wydatków.

Omawiany wyrok dobrze wpisuje się w spójną linię orzeczniczą Trybunału w sprawach dotyczących naruszeń art. 3 Konwencji. Naruszenia te stanowią najpoważniejsze naruszenia praw człowieka. Państwa mają obowiązek bezwzględnego ścigania ich sprawców.

Tak wynika z wyroku Trybunału z 12 czerwca 2012 r. w sprawie nr 13624/03, Koky i inni przeciwko Słowacji.
Czytaj także: Prokuratura: 323 sprawy o przestępstwa rasistowskie i ksenofobiczne

Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line