Strasburg: prewencyjne pozbawienie wolności tylko w specjalnym ośrodku

Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku z 2 lutego uznał, iż prewencyjne pozbawienie wolności, zastosowane z mocą wsteczną w stosunku do skazanego zabójcy, nie narusza praw podstawowych, jeżeli skazany zostaje umieszczony w specjalnym ośrodku terapeutycznym.

Skargę do Trybunału wniósł obywatel Niemiec, który odbył karę 10 lat pozbawienia wolności za zabójstwo kobiety na tle seksualnym. Jego pozbawienie wolności zostało następnie przedłużone z mocą wsteczną przez sąd w powodów prewencyjnych, na podstawie opinii psychiatrycznych, zgodnie z którymi istniało duże ryzyko ponownego popełnienia tego rodzaju przestępstwa przez skarżącego. Przed Trybunałem skarżący zarzucił, iż przedłużenie jego pozbawienia wolności odbyło się z naruszeniem jego prawa do wolności osobistej (art. 5 Konwencji o prawach człowieka), prawa do rzetelnego procesu (art. 6 ust. 1 Konwencji) i zakazu karania bez podstawy prawnej (art. 7 Konwencji).

Trybunał nie zgodził się ze skarżącym i nie stwierdził żadnych naruszeń Konwencji.

Czytaj: Wielokrotny gwałciciel będzie umieszczony w ośrodku w Gostyninie>>

Trybunał wskazał, iż nowe prewencyjne pozbawienie skarżącego wolności zostało zastosowane w odrębnym postępowaniu, w którym sąd krajowy przeprowadził drobiazgową i skrupulatną oceną stanu jego zdrowia psychicznego oraz ryzyka, czy skarżący, po wyjściu na wolność, ponownie dopuści się poważnych przestępstw na tle seksualnym. Ryzyko to zostało ocenione jako wysokie, a z opinii psychiatrycznych wynikało, że skarżący powinien zostać pozbawiony wolności jako "osoba umysłowo chora" w rozumieniu art. 5 ust. 1 lit. e) Konwencji. Tym samym prewencyjne pozbawienie wolności skarżącego zostało zastosowane nie jako kara orzekana przez sąd karny za popełnienie przestępstwa, lecz jako środek związany z zaburzeniami psychicznymi występującymi u skarżącego. Nie może ono zatem zostać uznane za przypadek ponownego ukarania go za ten sam czyn lub ukarania go bez wyraźnej podstawy prawnej, z naruszeniem prawa do rzetelnego procesu.

Trybunał wskazał dalej, iż prewencyjne pozbawienie skarżącego wolności odbywa się w specjalnym ośrodku terapeutycznym, w którym skarżący otrzymuje odpowiednie leczenie psychiatryczne, psychologiczne i farmakologiczne. Okoliczność ta miała w omawianej sprawie charakter rozstrzygający. Gdyby skarżący, po orzeczeniu względem niego prewencyjnego pozbawienia wolności, dalej przebywał w zakładzie karnym, Trybunał - jak to miało miejsce we wcześniejszych, analogicznych sprawach przeciwko Niemcom - nie uznałby tego środka za uprawnione pozbawienie wolności osoby umysłowo chorej i potwierdziłby naruszenie praw podstawowych osadzonego. Teraz jednak - po zmianie niemieckich przepisów prawnych i wprowadzeniu obowiązku, zgodnie z którym osoby prewencyjnie pozbawione wolności są osadzane w specjalnych ośrodkach terapeutycznych w celu ich leczenia - niemieckie regulacje prawne zostały uznane przez Trybunał za zgodne z Konwencją o prawach człowieka. Tym samym naruszenia art. 5, art. 6 i art. 7 Konwencji nie miało miejsca.

Ilnseher przeciwko Niemcom - wyrok ETPC z dnia 2 lutego 2017 r., połączone skargi nr 10211/12 i 27505/14.