Skarga została wniesiona przez obywatelkę Hiszpanii, która odbywa karę łączną 30 lat pozbawienia wolności za szereg przestępstw o charakterze terrorystycznym (kary wymierzone oddzielnymi wyrokami wyniosły prawie 3 tys. lat). W 2006 r. zmieniła się linia orzecznicza hiszpańskiego Sądu Najwyższego dotycząca przedterminowego zwalniania osadzonych. Na długość odbywanej kary wpływa praca wykonywana przez osadzonych w więzieniu. Zaliczając czas pracy skarżącej na podstawie zasad sprzed 2006 r. skarżąca mogła ubiegać się o zwolnienie w 2008 r. Na podstawie nowych zasad jej zwolnienie możliwe jest w 2017 r.
Trybunał uznał ten stan rzeczy za naruszenie art. 7 Konwencji o prawach człowieka (zakaz karania bez podstawy prawnej). Przepisy kodeksu karnego o łączeniu kar nie były do końca jasne, stąd w 1994 r. Sąd Najwyższy wydał swą pierwszą wykładnię, która obowiązywała w chwili połączenia kar wymierzonych skarżącej i która precyzowała z wystarczającą dokładnością zasady wymierzania i odbywania kary pozbawienia wolności. Skarżąca zatem nie mogła przewidzieć, iż w 2006 r. – to jest w czasie, gdy odbyła już znaczną część wymierzonej jej kary i wiedziała, że zasady warunkowego przedterminowego zwolnienia pozwolą jej na opuszczenie więzienia w 2008 r. – ta linia orzecznicza się zmieni na jej niekorzyść. Artykuł 7 Konwencji uniemożliwia stosowanie szerokiej wykładni prawa krajowego na niekorzyść oskarżonego. Wsteczne zastosowanie nowej wykładni sądowej wydłużyło okres pozbawienia wolności skarżącej o 9 lat, gdyż zlikwidowało możliwość zaliczenia na poczet odbytej kary pracy wykonywanej w więzieniu przez skarżącą przez ostatnich 20 lat. Tym samym środek miał wpływ nie tylko na wykonanie wymierzonej kary, lecz także wpływał rozstrzygająco na sam jej wymiar. Stąd art. 7 Konwencji znalazł zastosowanie i został naruszony wobec retroaktywnego zastosowania nowych zasad określających wymiar kary na niekorzyść skarżącej.
Trybunał przyznał skarżącej w związku z naruszeniem art. 7 i innych Konwencji 30 tys. euro tytułem doznanej krzywdy oraz zasądził zwrot poniesionych kosztów i wydatków.
Wymiar kary determinują zatem nie tylko same przepisy prawne, lecz szereg innych zasad wynikających z obowiązującej praktyki i orzecznictwa. Warto o tym pamiętać.
Tak wynika z wyroku Trybunału z 10 lipca 2012 r. w sprawie nr 42750/09, Del Rio Prada przeciwko Hiszpanii.
Katarzyna Warecka