Zarządy Stowarzyszenia Sędziów Polskich „IUSTITIA”,  Stowarzyszenia Sędziów Themis, Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych w Polsce i Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych Pro Familia przyjęły to stanowisko w związku z postanowieniem z 22 czerwca 2016 r. nr 1130.9.2016, którym prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda odmówił powołania 10 kandydatów przedstawionych przez Krajową Radę Sądownictwa do pełnienia urzędu na stanowiskach sędziów: Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, Sądu Apelacyjnego, Sądu Okręgowego i Sądu Rejonowego. Decyzji swojej prezydent w żaden sposób nie uzasadnił.
 

Dowiedz się więcej z książki
Pozycja ustrojowa sędziego
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł



Jak podkreślają autorzy stanowiska, kompetencja powoływania sędziów przez prezydenta stanowi przejaw wzajemnego oddziaływania (równoważenia) władz będących podstawą ustroju Rzeczypospolitej Polskiej. I przypominają, że Zalecenie Nr R(94) 12 Komitetu Ministrów Rady Europy dla państw członkowskich dotyczące niezawisłości, sprawności i roli sędziów z 13 października 1994 r. w Zasadzie I, pkt 2 lit. c Zaleceń oraz w memorandum wyjaśniającym, obejmującym komentarz do Zaleceń eksponuje nie tylko konieczność stosowania obiektywnych kryteriów przy decyzjach dotyczących kariery zawodowej sędziów, lecz także zaleca model powoływania sędziów, w którym organ podejmujący decyzje dotyczące ich rekrutacji i awansowania jest niezależny od rządu i od administracji.

Czytaj: Nadzwyczajny Kongres Sędziów Polskich wypowie się ws presji na sądownictwo>

 

- Akceptując tradycje powoływania sędziów przez rząd, parlament lub głowę państwa, rekomenduje się ponadto ustanowienie stosownych gwarancji, tak aby praktyka powoływania sędziów była jawna i wolna od zewnętrznych wpływów, a także aby decyzje w tej materii nie były powodowane innymi względami niż obiektywne kryteria. Do tego rodzaju gwarancji może należeć: istnienie specjalnego, niezależnego i kompetentnego organu, który udziela rad rządowi, parlamentowi lub głowie państwa i którego rady w praktyce są uwzględniane, indywidualne prawo do odwołania się od decyzji do niezależnej władzy lub zabezpieczenie przez władze podejmująca decyzje przed bezprawnym naciskiem lub wywieraniem niewłaściwego wpływu. Organem takim jest w Polsce Krajowa Rada Sądownictwa, a konstytucyjna zasada harmonijnej współpracy władzy wykonawczej i sądowniczej wyrażona w art. 10 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wymaga współdziałania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z Radą w procesie nominowania sędziów – czytamy w dokumencie.

Zdaniem jego autorów, prezydent, jako strażnik Konstytucji, w wyjątkowych, szczególnie uzasadnionych wypadkach jest władny nie uwzględnić wniosku Krajowej Rady Sądownictwa.  Przykładem mogą być sytuacje, gdy osoba taka np. wstąpiła do partii politycznej lub w inny sposób naruszyła wymogi wskazane w Konstytucji (art. 178 ust. 3 Konstytucji). Pożądane jest przy tym, aby znajdowało to wyraz nie tyle w akcie odmowy powołania, lecz w wystąpieniu do Krajowej Rady Sądownictwa o to, aby ponownie rozważyła sprawę.
Stowarzyszenia w sowim stanowisku podkreślają, że prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w odróżnieniu od Krajowej Rady Sądownictwa nie dysponuje procedurą ani narzędziami oceny merytorycznej przydatności do zawodu sędziego. - Arbitralna decyzja prezydenta o odmowie powołania sędziów powoduje, że proces nominacji sędziowskich staje się mniej transparentny i bardziej podatny na wpływy polityczne – czytamy w stanowisku. Treść stanowiska>>>