Pełniący dotychczas tę funkcję Janusz Kochanowski zginął w sobotniej katastrofie. Marszałek zaznaczył, że procedura wyłonienia następcy Kochanowskiego została uruchomiona automatycznie.
Zgodnie z konstytucją Rzecznika Praw Obywatelskich powołuje Sejm za zgodną Senatu. Procedurę wyboru określa regulamin Sejmu, według którego kandydatów na to stanowisko może zgłosić marszałek izby lub co najmniej 35 posłów w ciągu 21 dni od od dnia odwołania lub stwierdzenia wygaśnięcia mandatu  RPO (w obecnej sytuacji - śmierci).

Rzecznik Praw Obywatelskich jest konstytucyjnym, niezależnym i niezawisłym organem ochrony prawnej, który działa na podstawie art. 208-212 Konstytucji oraz ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich. Zadaniem Rzecznika jest stanie na straży wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji i innych aktach normatywnych. Do RPO może zwrócić się każdy obywatel polski, cudzoziemiec, który znajduje się pod władzą Rzeczpospolitej Polskiej, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca tej osobowości, jeśli tylko w myśl przepisów może być podmiotem praw i obowiązków, organizacje obywateli i organy samorządu.