SN: właściciele nie mogą już pozywać państwa o utracone czynsze

Roszczenia o odszkodowania za utracone korzyści z czynszów regulowanych biegły od momentu ogłoszenia wyroku TK z kwietnia 2005 roku, i przedawniły się trzy lata później. Orzeczenie Trybunału w Strasburgu, wydane w 2007 roku miało znaczenie jednostkowe stwierdził SN.

Współwłaściciele kamienicy w Krakowie dochodzili od skarbu państwa  odszkodowania w wysokości 100 tys. złotych z odsetkami, łącznie 2 mln 456 tys. zł.

Delikt władzy

Powodem był delikt ustawodawczy w postaci utraty dochodów z powodu niekonstytucyjności przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów. Dowodzili, że gdyby nie wadliwa ustawa, to mogliby ustalić większy czynsz lokatorom kamienicy (art.417 (1) par.1 kc).
Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił pozew ustalając, że nastąpiło przedawnienie roszczenia. Dopiero bowiem od 26 kwietnia 2005 roku, czyli od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 19 kwietnia 2005 r. o niekonstytucyjności przepisów o czynszach regulowanych, wszyscy właściciele mogli kształtować swobodnie warunki najmu (sygn.akt K 4/05). Ale roszczenie przedawniło się po trzech latach.

Znaczenie orzeczenia Trybunału w Strasburgu
Powodowie złożyli apelację, także oddaloną przez sąd II instancji z powodu przedawnienia. Od tego wyroku właściciel złożyli skargę kasacyjną.
W skardze powołano się na wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu w sprawie Hutten-Czapskiej i dlatego art. 442 par.1 kc o przedawnieniu został błędnie zastosowany.
- Skutki wyroku w sprawie Hutten-Czapskiej miały znaczenie pilotażowe dla polskiego systemu prawnego – wyjaśniał adwokat Tomasz Perek, pełnomocnik powodów.
Warto przypomnieć, że Hutten-Czapska, uznała że naruszone zostało jej prawo do korzystania z własności. Argumentowała, że nie może ani faktycznie odzyskać własności, ani czerpać dochodu z nieruchomości z powodu czynszów regulowanych. Trybunał wówczas stwierdził, iż polski rząd uznał swe zobowiązanie do zadośćuczynienia innym ludziom, poszkodowanym podobnie jak powódka.
Przedstawicielka Prokuratorii SP Sylwia Hajnrych mówiła , że wyrok ETPcz  nie dotyczył wszystkich, ale odnosił się do konkretnej sprawy, więc powództwo się przedawniło w 2008 roku.

Roszczenie się przedawniło
Sąd Najwyższy w wyroku z 14 czerwca  2012 roku oddalił powództwo, przyznając rację Prokuratorii.
Sędzia sprawozdawca Andrzej Niedużak dowodził, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 19 kwietnia 2005 roku definitywnie zniósł ograniczenia w kształtowaniu czynszów najmu lokali. Wyrok ten jest przesłanką do stwierdzenia, że od tej daty rozpoczął się bieg przedawnienia roszczeń na podstawie art. 417 (1) kc . Znaczenie prejudycjalne tego wyroku jest oczywiste. Po dacie ogłoszenia tego wyroku odpadły ograniczenia w ustalaniu czynszów.
Natomiast orzeczenie Trybunału Praw Człowieka z 2007 r. w sprawie Hutten-Czpaskiej miało skutki jednostkowe, nie zaś wobec wszystkich czyli era omnes.

Sygnatura akt I CSK 577/11