Sprawę do sądu o zwrot ceny wycieczki turystycznej wnieśli  turyści, których impreza nie doszła do skutku. Sąd powziął watpliwość, czy takie osoby mają prawo wystapić z roszczeniem.

Marszałek jako beneficjent
Zagadnienie prawne przedstawił Sąd Okręgowy w Krakowie: Czy klient niewypłacalnego biura podróży może samodzielnie dochodzić w sporze z ubezpieczycielem zobowiązanym z tytułu umowy gwarancji ubezpieczeniowej "turystycznej" czy takie roszczenie przysługuje tylko marszałkowi województwa?
 Sędziowie tego sądu wskazali, że zgodnie z wykładnią językową art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych beneficjentem gwarancji jest wyłącznie marszałek województwa. SO uznał, że Sąd Najwyższy podzielił to zapatrywanie w wyroku z  z 15 października 2015 r.( II CSK 836/14 ) w odniesieniu do roszczenia o pokrycie kosztów powrotu klientów z imprezy turystycznej, gdy organizator turystyki, wbrew obowiązkowi, nie zapewnia tego powrotu.

Gwarant interesu klienta

Zdaniem sądu drugiej instancji, marszałek staje się więc z mocy prawa - stroną obligacyjnego stosunku gwarancyjnego. Przy czym wykonuje swoje uprawnienia z umowy gwarancji i interesu klientów organizatora imprezy turystycznej. Podkreślił, że taka  konstrukcja gwarancji „turystycznej” zapewnia sprawność korzystania z tego instrumentu zabezpieczenia i może służyć urzeczywistnieniu reguły wyrażonej w art. 7 dyrektywy 90/314/EWG Rady Wspólnot Europejskich z dnia 13 czerwca 1990 r. w sprawie zorganizowanych podroży, wakacji i wycieczek (Dz.U. UE L z 1990, Nr 158, poz. 59). Tę argumentację wzmacnia brzmienie wzorca formularza umowy gwarancji ubezpieczeniowej, w której właśnie marszałka województwa określa się mianem beneficjenta, na żądanie którego ma dojść do spełnienia świadczenia, choć sama zapłata ma zostać dokonana na rzecz klienta zleceniodawcy.

Uprawniony jest klient
Sąd drugiej instancji wskazał jednak odmienne stanowisko, zgodnie z którym legitymacji powoda, jako klienta niewypłacalnego biura podróży, należy upatrywać w konstrukcji normy art. 393 k.c. i w tym kontekście odczytywać postanowienia umowy gwarancji ubezpieczeniowej. Interpretację tę wzmacnia art. 5 ust. 5 ustawy o usługach turystycznych.  Zgodnie z tym przepisem marszałek województwa jest uprawniony do występowania na rzecz klientów w sprawach wypłaty środków z tytułu umowy gwarancji bankowej, umowy gwarancji ubezpieczeniowej lub umowy ubezpieczenia, na zasadach określonych w treści tych umów. Celowościowa wykładnia tego przepisu wskazuje, że materialnie uprawnionym z umowy gwarancji ubezpieczeniowej „turystycznej” w sprawach o zwrot wpłat jest klient biura podroży, marszałek zaś jest jedynie podmiotem, na którego zlecenie uruchamia się środki z gwarancji bankowej, jednak ich wypłata zawsze następuje na rzecz klienta jako podmiotu materialnie legitymowanego, a nie organu władzy publicznej.
Sąd Najwyższy uznał w uchwale trzech sędziów, że to drugie stanowisko jest trafne. Turyści mają prawo do  roszczenia i zwrotu wpłat wniesionych tytułem zapłaty za imprezę , a nie tylko marszałek województwa - stwierdziła sędzia sprawozdawca Irena Gromska-Szuster.

Sygnatura akt III CZP 18/16, uchwała 3 sędziów z 19 maja 2016 r.