SN: swoboda umów nie blokuje faktycznej nierówności stron umowy

Z wyrażonej w art. 3531 k.c. zasady swobody umów wynika przyzwolenie na faktyczną nierówność stron umowy. Nieekwiwalentność sytuacji prawnej stron umowy nie wymaga, więc co do zasady istnienia okoliczności, które by ją usprawiedliwiały, skoro stanowi ona wyraz woli stron.

Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 maja 2013 r., IV CSK 658/12, LEX nr 1365724.

Zdaniem Sądu Najwyższego, obiektywnie niekorzystna dla jednej strony treść umowy zasługiwać będzie na negatywną ocenę moralną, a w konsekwencji prowadzić do uznania umowy za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego w sytuacji, gdy do takiego ukształtowania stosunków umownych, który jest dla niej w sposób widoczny krzywdzący, doszło przy świadomym lub tylko spowodowanym niedbalstwem, wykorzystaniu przez drugą stronę swojej silniejszej pozycji. Umowa zawarta przez stronę działającą pod presją faktycznej przewagi kontrahenta nie może być, bowiem uznana za wyraz w pełni swobodnej i rozważnie podjętej przez nią decyzji.

Sąd Najwyższy podzielił tym samym pogląd wyrażony w wyroku z dnia 18 marca 2008 r., IV CSK 478/07, LEX nr 371531.