W ocenie Sądu Apelacyjnego była potrzeba rozstrzygnięcia zasadniczej wątpliwości, która wynika w szczególności z braku spójności pomiędzy rozwiązaniami prawa cywilnego materialnego, prawa karnego materialnego oraz prawa karnego procesowego, a także rozbieżnościami w orzecznictwie. Sąd zapytał więc, czy pokrzywdzonym w sytuacji wypłaty środków z rachunku bankowego przez osobę nieuprawnioną jest tylko bank czy też jest nim także posiadacz tego rachunku, który na skutek zachowania wypłacającego nie może swobodnie korzystać ze środków zgromadzonych na tym rachunku?
Posiadacz jako oskarzyciel
SN postanowił odmówić podjęcia uchwały. Dlatego, że pytanie prawne Sądu odwoławczego nie było niezbędne dla dokonania zasadniczej wykładni ustawy przy rozpoznaniu środka odwoławczego.
Wywód Sądu Apelacyjnego skłonił jednak Sąd Najwyższy do szerszego rozważenia kwestii legitymacji prawnej posiadacza rachunku bankowego do wystąpienia w roli oskarżyciela posiłkowego (subsydiarnego) w postępowaniu karnym w sytuacji, gdy doszło do wypłaty środków z jego konta na rzecz osoby nieuprawnionej w wyniku popełnionego przez nią oszustwa.
Poznaj Linie Orzecznicze Lex>>>
Dobro naruszone bezpośrednio
W konkluzji tych rozważań Sąd Najwyższy stwierdził, że wypłata środków pieniężnych osobie nieuprawnionej, niekorzystna dla banku, może być uznana za rozporządzenie niekorzystne,także dla posiadacza rachunku. Jego dobro prawne, mające źródło w umowie rachunku bankowego, zostaje bezpośrednio naruszone wtedy, gdy uprawnienie do uzyskania zwrotu zdeponowanych środków pieniężnych na każde żądanie nie zostanie zrealizowane przed skorygowaniem przez bank stanu konta. Do tego czasu posiadacz rachunku nie dysponuje środkami, które wypłacono osobie nieuprawnionej, co może pociągnąć określone ujemne następstwa w jego majątku, także w zakresieutraconych korzyści. Nie ma więc podstaw, by odmówić posiadaczowi rachunku statusu pokrzywdzonego. A w konsekwencji legitymacji do wniesienia aktu oskarżenia w trybie art. 55 § 1 k.p.k. wtedy, gdy osoba nieuprawniona, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła do wypłaty środków pieniężnych z jego konta przez wprowadzenie w błąd przedstawiciela banku.
Sygnatura akt I KZO 3/16, postanowienie z 28 kwietnia 2016 r.
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom I i II
|